Portaalsite voor de échte zeeaquariaan

Zoeken op de site

Soft- & Steenkoralen

Good Lordhowensis!

Good Lordhowensis!!

Door Eric Borneman and Anthony Calfo 1)

(vertaling Rien van Zwienen)

Eric’s visie over Acanthastrea:

Op een bepaalde manier voel ik me misschien verantwoordelijk voor deze recente fascinatie en daarmee samengaande exorbitante prijs van Acanthastrea in vergelijking met andere koralen. Op mijn forum vertelde ik dat het een van mijn favoriete koralen was. In feite, als je mijn forum doorzoekt, zal je zien dat tot midden vorig jaar, de meeste mensen om identificatie van verschillende Mussidae vroegen, waarvan sommige Acanthastrea waren, en sommige die ik niet kon identificeren. Deze koralen zijn in het verleden zowel door hobbyisten als handelaren verkeerd geïdentificeerd. 

Ze zijn al tientallen jaren beschikbaar, vaak worden ze verkocht als bescheiden “vlees koralen” of  “gesloten hersen koralen”. Vaak zaten ze weken of maanden in aquaria van de handelaren als weer een van die nogal lieve, massieve koralen die erg leken op de andere hersenkoralen. Niemand wilde ze echt hebben, en ze werden in de meeste winkels verkocht voor $20 tot $30, volledig verkeerd geïdentificeerd. Ze waren net zo vaak beschikbaar als vele andere soorten “gesloten hersen” type koraal; meer dan bijvoorbeeld Platygyra. Toch heeft de hobby in slechts een jaar tijd een hele populatie mensen ontwikkeld die taxonomist van dit geslacht geworden zijn, en die naar deze vlezige koralen kunnen kijken en ze kunnen benoemen, zoals ze doen met de geslachten Acropora en Montipora.

Het is niet toevallig dat zulke fauteuil taxonomisten vaak eveneens actieve handelaren of verkopers zijn: kopers wees gewaarschuwd. Lees mijn artikelen over koraal identificatie 2) als waarschuwing. Ironisch genoeg, consumenten besteden honderden of duizenden dollars voor deze koralen bij de dierenwinkel en ze nemen niet eens de moeite een plastic liniaal van 50 cent mee te nemen om een corallite te meten om te kijken of de identificatie goed is.

Foto: Chip Cataldo

Voorgaande conferenties hebben prachtige uitstallingen van Montipora of Acropora laten zien. Bij de IMAC van dit jaar waren er uitstallingen waar men heel trots Acanthastrea uitgestald had. Ik vroeg een verkoper of hij mijn hulp wilde bij een fragmentatie demonstratie, en de blik die ik terug kreeg leek te zeggen dat het vergelijkbaar was met het splijten van de Hope diamand in kleine steentjes, alleen voor het maken van een vriendschapsketting.

Het is niet voor het eerst dat zo’n trend optreedt. In de beginjaren van de hobby waren de Xenia soorten het koraal voor de meesterproef. Het krijgen of kweken van een exemplaar van dit soort was vergelijkbaar met het vinden van de Holy Grail. Maar in tegenstelling tot Acanthastrea, was Xenia tenminste legitiem ongewoon (“zeldzaam” in de hobby) vanwege moeilijke transporten vanuit exporterende landen. Nu worden ze gezien als een onkruidachtig soort, en wordt handenvol weggegeven op aquariumverenigingsavonden. En soms heeft men er zoveel dat ze gewoon in de vuilnisemmer verdwijnen. Toen kwam Acropora. Diegene die Acropora konden krijgen en laten groeien werden vereerd en tot op zekere hoogte is deze verering voor deze soort gebleven.

Er bestaan wachtlijsten van 5 jaar voor kleine stekken van koralen die tot de volstrekt gewoontjes of veel voorkomende soorten of kleurvarianten behoren van het rif. Nu, zoals met Xenia, wordt Acropora beschouwd als een onkruidachtig, hoewel nog steeds gewilde groep. Als voorbeeld voor dit fenomeen, ongeveer een jaar geleden, had ik de eer om een lezing te geven voor de Los Angeles Aquarium Society, en bezocht een aquarium van één van de leden. Toen ik het aquarium bekeek, vroeg de eigenaar of ik       “ iets speciaals zag”. Ik bekeek het aquarium nog eens goed, met het gevoel dat ik iets miste. Ik keek links, ik keek rechts, en keek in ieder gaatje en spleetje, ik voelde dat ik blijkbaar erg traag was bij het bekijken van dit aquarium.

Uiteindelijk werd er naar een klein stekje Acropora gewezen dat zoals werd uitgelegd één van de originele en schaarse stekken was van het beroemde “Steve Tyree’s paarse monster”. Zonder iemand te beledigen, moet ik toegeven dat het niet erg paars was. In feite heb ik het achter in mijn aquarium op het zand liggen, achter koralen met meer kleur dan dit infame exemplaar. Ik zie regelmatig koralen met meer kleur in de meeste aquarium winkels, toch vraagt men blijkbaar honderden dollars voor dit koraalstekje van een cm of minder. Mijn indruk is dat een heleboel mensen in deze hobby hun verstand hebben verloren.

Andere vergelijkbare verhalen van “modieuze dieren” zijn in overvloed aanwezig: zoanthiden, Ricordea’s, de Bangaii kardinaalvis. Ze zijn allemaal ooit voor een of andere reden de nieuwste trend geweest, de koralen kosten plotseling schandalig veel meer voor een paar poliepen. In sommige gevallen, worden de werkelijk zeldzame koralen niet herkend in de winkels, of zo laag geprijsd dat ze bijna weggegeven worden. In andere gevallen, worden de meest gewone soorten en kleurvarianten als goud behandeld.

De tragedie is dat hobbyisten in zulke vallen trappen en dat vele mensen veel geld verdienen met misleiding en modeverschijnselen. Om terug te komen op mijn opmerking over Acanthastrea dat één van mijn favoriete koraal soorten is vanwege het vreemde voorkomen dat vele exemplaren hebben op het rif. Deze exemplaren zijn vaak omgeven door sediment en zien er uit als een toevallig stukje koraalweefsel dat op het rif groeit. Het is niet de zeldzaamheid of kleur van de exemplaren, maar vooral hun eigenaardigheid in de natuur zoals ik ze gezien heb, dat één van de redenen is dat deze soort één van mijn favorieten is.

Ik heb vele favoriete koralen, waar men vaak voorbij loopt in de winkels. Ik houd van Anacropora vanwege zijn natuurlijke groeiplaats en zijn gevoelige groei. Toch geven sommige koraalhandelaren ze gratis weg bij hun bestellingen omdat het nogal een saaie bruine kleur hebben. Ik heb ook naar mijn mening één van de zeldzaamste koralen die in de handel voorkomen; een soort voor het eerst beschreven in 1983, en praktisch onbekend tot de publicatie in Soft Corals and Sea Fans (Fabricius and Alderslade 2001). Het is een wrattig en nogal lelijk bruin soft koraal van de Dampia soort. Misschien zou ik een paar honderd dollar voor een stekje van dit koraal kunnen krijgen? Misschien probeer ik  eBay eens!

Om mijn statement te herhalen dat ik voor een Reefslide in Reefkeeping Magazine maakte, Acanthastrea is een relatief groot geslacht in de familie Mussidae en bevat 12-15 soorten. Met uitzondering van A. maxima, kunnen ze allemaal gevonden worden in de gebieden waar koraal collectie voor de aquariumhandel plaats vindt. Acanthastrea soorten zijn niet eenvoudig te onderscheiden van soorten in verschillende andere geslachten en zelfs families van koralen. Ze lijken op andere mussid koralen, vooral Micromussa, Mussismilia, Symphyllia en Lobophyllia.

Ze lijken ook op sommige soorten in de Faviidae familie, die erg moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Recentelijk heb ik een Blastomussa wellsi gezien die verkocht werd als een Acanthastrea, en zelfs Blastomussa’s zijn de laatste maanden dramatisch in prijs gestegen, misschien wegens hun gelijkenis op Acanthastrea. Misschien, en zeker hopelijk, is het omdat Blastomussa op een duurzame manier verzameld wordt (Bruckner en Borneman, 2005).

In het algemeen, zijn de mussids koralen die gekenmerkt worden door grote coralliten met grote tanden of lobben op hun septa. De coralliten hebben over het algemeen goed ontwikkelde columellae. Om te kunnen zeggen of een levend exemplaar een mussid is, kan men de septa bekijken of voorzichtig te voelen of deze grote en vaak als een zaagtand uitziend tanden aanwezig zijn. Als ze niet aanwezig zijn, is het goed mogelijk dat het een faviid is en geen mussid. Maar een echte karakterisering vereist onderzoek aan een skelet dat ontbloot is van weefsel, en de meeste mussidae en faviidae zijn bedekt met zwaar weefsel dat hun skelet diagnose bijna volledig onmogelijk maakt.

Als het koraal gedetermineerd is als een mussid, dan vereist de soort identificatie het opmeten van de diameter van de coralliten. Micromussa, die erg lijkt op sommige Acanthastrea soorten, heeft coralliten van 8 mm of minder in diameter. Acanthastrea heeft in het algemeen kleinere coralliten dan Lobophyllia, en de meeste hebben coralliten tussen 8-15 mm. Verschillende soorten, echter, kunnen grotere coralliten hebben en die zijn het moeilijkst te onderscheiden van Lobophyllia en Symphyllia.


Met prachtige kleuren die de vaak zachte kleuren van Acanthastrea positief overheersen, zijn hier andere vaak voorkomende mussidae zoals Symphyllia en Lobophyllia te zien in een Palau lagoon. Op de middelste foto, is een Acanthastrea zichtbaar. Kun je het vinden? Zo niet, hoe kan je er dan zeker van zijn dat de foto’s op websites of koralen in de winkel van een Acanthastrea zijn.                                    Foto Eric Borneman.

Er is een verklaring voor hierboven genoemde taxonomische verschillen. Vele aquarianen veronderstellen abusievelijk dat ze Acanthastrea in hun aquarium hebben. In feite, vele foto’s in de Reefslide presentatie zijn aanvechtbaar, en kunnen van andere soorten zijn, met inbegrip van de faviid Caulastrea. Het zelfde geldt voor koralen op het internet en in winkels, die verkocht worden als Acanthastrea. Omdat deze koralen erg vleesachtige poliepen hebben is identificatie zelfs tot geslacht erg moeilijk of onmogelijk, omdat de eigenschappen die een positieve identificatie mogelijke maken verborgen zijn.

Zelfs als Acanthastrea het correcte geslacht is, is het erg, erg moeilijk soorten toe te kennen aan deze levende koralen, zelfs met een kaal skelet. Men moet aannemen dat iedere verkoper die Acanthastrea verkoopt met soortnamen benoemd er waarschijnlijk geen idee van heeft of het die soort is of niet.

Een typische kleine kolonie van wat ik denk een Acanthastrea is, gefotografeerd in Palau. Omdat ik het skelet niet kan zien, ben ik er niet absoluut zeker van of dit Acanthantrea is. Foto:  Eric Borneman

Met een enkele uitzondering, wordt Acanthastrea op vele plaatsen op het rif gevonden, alhoewel sommige soorten veel dieper gevonden kunnen worden, worden de meeste verzameld in ondiep water tot ongeveer 20 m diepte. Ze worden veelal gevonden in wat beschermde locaties of lagoons en kunnen kolonies vormen van een paar poliepen tot grote halve ronde bollen tot substraat bedekkende kolonies van verschillende meters doorsnee, alhoewel niet alle soorten zulke grote kolonies kunnen vormen. Omdat ze verwant zijn aan andere koralen, zijn ze gelijk van vorm, kleur en verspreiding met de meeste mussidae die in de handel verkrijgbaar zijn, zoals de vaak ongelooflijk mooie Lobophyllia hemprichii, een koraal dat tegenwoordig niet zo duur is.

Misschien zijn deze volgend jaar wel duizenden dollars waard? In Corals of the World, beschrijft Veron (2000) de meeste soorten van Acanthastrea als redelijk zeldzaam, ik zou ze echter niet kenmerken als erg zeldzaam in veel van de koraal verzamel regio’s in Indonesië. Zo’n benaming is ook aan vele Euphyllia soorten gegeven, en terwijl dit juist kan zijn voor de doorsnee, zijn ze toch veel voorkomend in koraal verzamel plaatsen (Bruckner en Borneman 2005). Ironisch genoeg, Acanthastrea lordhowensis, in de hobby taal “The Lord” genoemd, is waarschijnlijk de meest voorkomende soort. Het is bijna grappig ze door vele verkopers als “ zeldzaam” genoemd te zien – een duidelijke misleiding van het publiek om de prijs tot belachelijke waarden op te schroeven.

 

Skelet kenmerken van Acanthastrea moeten bekeken worden om de soort te bepalen. In dit geval, zat mijn  Acanthastrea voor lange tijd in de sump voordat ik besloot het er uit te vissen om aan mijn collectie toe te voegen, en is bedekt met kalkalgen die de identificatie moeilijk maken. Ik weet niet wat voor soort het is, ondanks dat ik in staat ben om veel van de skelet kenmerken te zien.                                  Foto’s: Eric Borneman.

In het aquarium, zoals typisch voor de meeste Mussidae, zijn ze tolerant wat betreft verschillende condities en kunnen gedijen in sterk of matige verlichting en stroming regimes. Ze zijn gulzige eters met sterke nachtelijke voeding respons. Bovendien zijn ze goed om hun vechttentakels gecoördineerd te gebruiken, zoals ook Hydnophora doet.

Men moet daarom voorzichtig zijn als je deze koralen bij andere sessiele organismen plaatst die liever niet opgegeten worden door een agressieve Acanthastrea.

Het doet me deugd om te zien dat aquarianen interesse tonen in soorten die ooit als oninteressant gezien werden. Echter, de hyper-overgeïnflateerde prijzen van deze koralen zijn bespottelijk. Voor de prijs waarvoor tegenwoordig een paar Acanthastrea kolonies en stukjes “paars monster”  verkocht worden, kan ik naar de andere kant van de wereld vliegen voor een lange vakantie in Sulawesi, op de prachtige riffen duiken waarvan ik zo hou in Indonesië, en met een beetje moeite Acanthastrea mee terug brengen, gebruik makend van de bestaande exporteurs. Het enige is, dat ik waarschijnlijk geen Acanthastrea zou verzamelen. Ik zwem er meestal gewoon voorbij.

 

Laten we een spelletje spelen! Vind de Acanthastrea op deze foto.     Foto: Eric Borneman.

Anthony’s visie over Acanthastrea:

Wat betreft het doen en laten van de industrie, betreffende het verkopen van “Acans”, wil ik eerst de reactie van een paar mensen delen op mijn “Reef Trendy” 3) artikel. Ik was in eerste instantie verrast dat een kleine vrijmoedige en boze minderheid aquarianen zich erg boos maakten, daarna werd het snel duidelijk waarom men zo emotioneel was. Wij (hobbyisten) zullen onze melkkoe doden als we wakker worden en collectief realiseren wat er aan de hand is.

De klachten waren van een kleine groep actieve “verzamelaars” die “Acans” kopen, handelen en verkopen. Deze individuen werken veelal onder geheimhouding met elkaar op het gebied van prijs beheersing, als je het aantal aquarianen mag geloven die van deze activiteiten gehoord of ervaren hebben en dit kenbaar gemaakt hebben aan anderen in de industrie en justitie. Deze zaak is verergerd door enkele illegale koralen (persoonlijke communicatie US Fish and Wildlife) die hun weg gevonden hebben in de US markt.

Er is van prijsafspraak sprake als verschillende concurrerende firma’s samenwerken om een geheime overeenkomst af te sluiten voor de prijs van hun producten met de bedoeling om echte concurrentie te voorkomen en de klanten het voordeel van prijs competitie te onthouden. Prijsafspraak maken is een criminele activiteit en behelst ook het in geheim afspreken van gunstige prijzen tussen leveranciers en fabrikanten of distributeurs om de concurrentie te verslaan.

Waarom protesteerden de “Acan” handelaren en andere hobbyisten dus tegen mijn artikel? De Ricordea verzamelaars klaagden niet, noch de Acropora of de Montipora enthousiasten. De ironie was dat mijn artikel nauwelijks gewag maakte van “Acans” …zeker niet meer dan de andere genoemde koralen, of top eiwitafschuimers in dezelfde discussie. Ik denk dat het vooral te maken heeft met winstgedreven en dubieuze marketing tactieken, die ook stiekeme acties of opdrijven van elkaars verkoop/handels cijfers omvatten.

Foto: Amy Larsan

Dit leidt ons naar de crux van mijn zorgen dat sommige lezers niet begrepen hebben wat ik bedoel met “verantwoord” handelen in koralen. Laat ik allereerst bekennen dat ik door de jaren heen honderden dollars voor koralen en vissen heb betaald, en dat als ik het me had kunnen veroorloven zou ik dieren die duizenden dollars kosten gekocht hebben. Ten tweede, ik heb geen problemen met kopers die de marktprijs (iedere prijs) bepalen gebaseerd op eerlijke informatie en aanbiedingen! Inderdaad, met de hand gemaakte Italiaanse sportwagens zijn om twee goede redenen duurder: waarde en beperkte productie. En aan de andere kant, de fabrikanten van in massa geproduceerde familie wagens maken om dezelfde redenen winst: waarde.

Gebaseerd op de feiten en eigenschappen van een product of service, kunnen we allemaal eerlijk en individueel (vaak over een erg groot gebied!) bepalen wat we als “waardevol” voor ons beschouwen. Maar dat is niet wat we hier hebben bij sommige van de trendy koraal hype’s. In plaats daarvan, noemen schandelijke handelaren koralen zeldzaam die dit niet zijn (meer hierover later), of bieden gestroopte exemplaren aan. Dit is niet eerlijk. Het is niet verantwoordelijk. En het is niet legaal.

Dus is het werkelijke zo simpel als, “als je het niet koopt…zullen ze het niet verkopen?” Ja, maar nogmaals, het is niet een kwestie van dwingen de prijs van prachtige en dure koralen te laten zakken door alleen een consumenten boycot, omdat we ze wel willen bezitten. Inderdaad, we kunnen niet met zijn allen de prijs van die Italiaanse sportwagens verlagen door ze niet te kopen en wachten tot de prijs zakt. En we kunnen dit ook niet doen voor echt schaarse koralen. Ik ben alleen bezorgd over frauduleuze verkopen tegen iedere prijs, hoe onschuldig de misinformatie ook lijkt, zoals met onkundige verkopers die nooit als importeur hebben gewerkt of zelfs nooit een rif hebben gezien, die plotseling gekwalificeerd zijn om iets “zeldzaam” te noemen in de hobby of in de natuur.

Beschouw, als voorbeeld, de verkoop van “Acans” online  met stille/geheime biedingen?  Dit is op zich niet verdacht, maar de scheve verhouding van “Acan” verkopen die op deze manier gebeuren versus andere koraal verkopen zonder geheimzinnigheid is merkwaardig zo niet zorgwekkend. Bovendien, in sommige van die catalogussen, kan/kon je “Acans” omschreven vinden als “niet Indo”. Hmmm…. Dat is vreemd. Wat betekent “niet Indo” precies? Het leidt naar de vraag waar ze dan wel vandaan komen, en waarom niet verteld? Als het eenvoudig een ander legaal exporterend land was, waarom vertelt men het dan niet?  Of is er enige niet zo toevallige relatie met de vroegere Japanse Acanthastrea die “verdween” toen het gerucht rond ging dat justitie op zoek was naar stropers.

Blijkbaar werd een aantal koralen onder andere namen (Favites chinensis en Goniatsrea pectinata) die inderdaad Acanthastrea waren illegaal geëxporteerd vanuit Japan. Vanwege de enorme sommen geld die betrokken waren bij de in beslag genomen verzameling en verre gaande plannen om door te gaan met de illegale winst makende onderneming, loopt er nu een onderzoek (Borneman, pers. communicatie). Het lijkt dat de samenzwering terug gaat naar de oorspronkelijke landen waar sommige handelaren rijk worden terwijl verzamelaars slechts een paar cent krijgen voor het verzamelen van dezelfde “gesloten hersen koralen” die ze altijd al hebben verzameld. Niet verbazingwekkend is dat stropers doorgegaan zijn ladingen illegaal verkregen exemplaren zogenaamd als Blastomussa aan te voeren.

De gesmokkelde koralen zijn zo winstgevend dat het de moeite waard is om koeriers te gebruiken om kleine hoeveelheden vanuit Japan tussen persoonlijke eigendommen te vervoeren.  Het verkoopspel is dus veranderd, en sommige van die “Acans” gelabeld als “niet-Indo” lijken verdacht veel op die Japanse “Acans” die eerder aangeboden werden. Nogmaals, je vraagt je af.


Foto:  Greg Rothschild

Door naar het verspreidingsgebied van vele Acanthastrea soorten te kijken en de landen met koraal export vergunningen, kunnen we zien dat de herkomst vooral Indonesië is. Deze soorten kunnen en komen ook in andere gebieden voor, maar we moeten ons afvragen,”Is koraal verzamelen en handel toegestaan in deze landen.?”  Zo niet, dan zijn de enige Acanthastrea die verkocht kunnen worden legale (“Indo”) Acanthastrea. Als we kijken naar de CITES regels, dan is het legale gebied van collectie duidelijk. En als het ministerie van handel in Japan zegt dat Japanse koraal export voor decoratieve verkoop illegaal is (Calfo pers. Comm.), dan is dat voor mij ook goed genoeg.

Aan de gewetensvolle aquariaan vraag ik: is dit het werkelijk waard? Waarom de wet overtreden die bedoeld is om de soorten en riffen te beschermen die we bewonderen en onder druk staan? Wat we hopen, natuurlijk, is dat goed geïnformeerde, gewetensvolle aquarianen stropers, oplichters of prijsopdrijving niet steunen. En zeker, de meest in verleiding gebrachte personen kunnen zich troosten met het feit dat er zo vele andere, legale voor het aquarium geschikte soorten beschikbaar zijn om hun behoefte prachtige rif koralen te houden en te observeren, te bevredigen.

Toch, ik betreur nog steeds de creatie van de (belachelijke) hype voor zogenaamde zeldzame koralen. Het lijkt veel op de meerjarige wachtlijst voor bepaalde soorten bij sommige handelaren, zoals Eric hierboven al vermelde. Zulke lijsten zijn belachelijk op het hilarische af. Ze illustreren, op zijn best, de onwetendheid op het gebied van koraal oogsten cycli, en optimale productie mogelijkheden van de kwekers. Op zijn slechts, verraden zulke lijsten bepaalde snode kanten van sommige handelaren. Bedenk echter, dat als een kweker van zeldzame koralen, als je doel is of zoveel mogelijk geld verdienen is, of zoveel mogelijk stekjes weggeven is, is het dan niet logisch om tijdelijk zendingen te vertragen en een grotere stekken voorraad aan te leggen vanwaar je ze kan verzenden.

Waarom zou een kweker een stekje niet in twee willen delen, twee in vier, vier in acht enzovoort tot de stekjes kolonie groeit tot honderden of zelfs duizenden klonen per jaar (zie mijn commentaar op het gemak van stekken van “Acans” en hun groeisnelheid)? Wat is de logica achter het slechts breken van twee of vier moeder stukjes ieder maand? Dit kan zelfs niet wedijveren met de massaproductie van een moeder kolonie van ongeveer 500 stukken die een oogst van 50 stukken per maand of meer toestaat. Het zou duidelijk moeten zijn dat een oprechte productie en oogst productiviteit de lange termijn wachtlijsten zou doen verdwijnen op de meest prettige manier voor alle betrokkenen.

Nu kan ik het verlangen begrijpen van sommige lieden met een onbeperkt inkomen die niet alleen willen pochen met de vorm (kleur, soort of wat dan ook) maar ook de betaalde prijs voor een dier: een beetje elitair of luxe gedrag.  We hebben allemaal onze ondeugden – ik kan daar begrip voor opbrengen. Maar design zonnebrillen, als voorbeeld, zijn vooral “kostbaar” omdat ze in beperkte mate gemaakt worden. Als je twijfels hebt, probeer eens voor te stellen wat er zou gebeuren als de $400 zonnebrillen makers hun producten massaal zouden produceren om de kosten te drukken en ze tegelijkertijd verkopen in zowel Wal-Mart winkels als de duurste boutiquen op Rodeo Drive?. Ah…Ik kan je verzekeren dat de verkopen van design zonnebrillen op Rodeo Drive winkels inzakken, als openvallende monden in een kerk met winderig koor.

Het verschil met “Acans” hier is dat in tegenstelling met design zonnebrillen, “Acans” niet zeldzaam of beperkt zijn. Echt waar! Als je me niet gelooft… ga naar de CITES.org website (http://www.cites.org/eng/resources/quotas/quotas.shtml) en http://www.cites.org/common/quotas/2005/quotas2005.pdf) en kijk zelf naar de export quota’s. Bekijk Indonesië, en kijk naar dit jaar en terug naar de gerapporteerde jaren hiervoor. Je zult stomverbaasd zijn te zien hoeveel Acanthastrea verstuurd is, gerelateerd aan vele andere (correct gezien als) gewone koralen! En je zult ook de afwezigheid zien van quota voor steenkoralen uit Australië, Japan, USA en meer van die landen die het oogsten van hun steenkoralen voor export verbieden of beperken. Als je ook de details leest bij de quota, zal je zien dat voor veel landen die in de lijst staan, er meer dan een paar verschillende soorten van hetzelfde geslacht zijn die wettelijk geëxporteerd mogen worden bij die specifieke soortnaam. Dit is een praktische en nuttige tegemoetkoming aan de verzamelaars en handelaren die grotendeels, net als wij, niet eenvoudig onderscheid kunnen maken tussen de verschillende Acanthastrea soorten, bijvoorbeeld, gebaseerd op levende exemplaren van gestreste en ingetrokken koralen in transport containers.

Dit is de reden dat sommige importlijsten slechts “Acanthastrea echina” bevatten, maar andere soorten worden legaal geëxporteerd onder dezelfde naam. Dit is ook een van de trucjes die nepverkopers gebruiken om de prijs op te drijven. Onwetende klanten zien slechts “A. echinata” online verkoop, groothandel, of op de lijsten van hun lokale handelaren, maar de “slimme” verkoper maakt reclame met zijn bezit van een “zeldzame” soort.

Derhalve, als we jullie vertellen dat het geslacht niet zo zelden voorkomt in aanbod van legaal exporterende landen, houden we je niet voor de gek.! En zo is het altijd al geweest. Bijvoorbeeld, ik ben net terug van een reis naar de Zuid Pacific om te overleggen over de start van een koralen kwekerij. Bij een bezoek aan de duikers op de eerste dag, was ik niet verbaasd of onder de indruk toen ik zag dat ze dozen vol prachtige Acanthastrea verzamelden. Niet verbaasd, gedeeltelijk, omdat ze ook gelijke aantallen Favia’s, Euphyllia’s, Pocilloporia’s, enz. omhoog brachten. En vanwege de gemeenschappelijke overvloed en beschikbaarheid van deze populaire koralen, is het niet verbazingwekkend dat ze allemaal gelijk geprijsd waren voor de export! JA, de prachtige “Acans” worden voor precies dezelfde prijs aan de L.A. importeurs verkocht als bruine Favia hersenkoraal, roze Stylopora, gewone Fungia’s en wat er nog meer in de partij zit. Dit is het beeld aan de beginzijde van de leveringsketen: betrouwbaar, consistent, grote aantallen en relatieve lage winst artikelen. Dit gebeurt week in week uit vanuit de exporterende landen en gaat al tientallen jaren zo door.

  

   Acanthastrea sulawesi Foto’s: Eric Borneman.

Het typische voorkomen van Acanthastrea op riffen in verzamelgebieden van Indonesië. Kleine geïsoleerde kolonies van een paar poliepen, bescheiden een huidachtige bedekking vormend over het substraat. Men kan zich indenken wat een hoeveelheid hak en breekwerk het vergt om zulke soorten te verkrijgen.

Een maand geleden was ik in Singapore, en het verhaal was hetzelfde. Ik heb vele uren en dagen doorgebracht met bezoeken aan plaatselijke viswinkels, koraal kwekerijen en groothandelaren. Acanthastrea waren net zo gewoon en overvloedig als elders. Ik zag honderden en honderden van deze soorten, en allemaal voor de gemiddelde prijs van ieder ander koraal, net zo als het hier in USA was, niet zo lang geleden.

Het onderwerp modieuze koralen is niet mijn hoofd of belangrijkste interesse in de aquarium hobby. Verre van dat, maar duidelijke taal wel. Maar het onderwerp heeft echt een enorme vlucht genomen, meer dan ik me had kunnen voorstellen. Ik heb zojuist de grote online verkoop site, eBay, bekeken met een random zoekopdracht naar “Acanthastrea” en het eerste onderwerp wat getoond werd (bieden tot eind juli, 2005) was een meer dan 600 poliepige kolonie van meer dan 20 stukken van deze geliefde Mussidae; de verkoper schat deze collectie op meer dan $ 75.000 en bied het voor “slechts” $ 15.000 aan. Dat voor koralen die de US voor minder dan $ 10 per stuk binnenkomen, ik vraag me af op welk punt in de sprong van $ 200 naar $ 17.500 is er sprake van waanzin.

Vermeerderen van Acanthastrea

Een verhaal over het stekken van deze mussid lijkt ...wel, een anticlimax! Maar eindelijk, in dit artikel, ben ik ontsnapt uit een foetus houding, waar ik al uren in lag al roepende “vind een leuke plaats, vind een leuke plaats!” Een veilig leuk onderwerp zonder contraversie!

Acanthastrea is zonder meer een van de sterkste, meest tolerante en snel groeiende steenkoralen waar ik mee gewerkt heb. En bedenk wel, ik heb met honderden koraal soorten gewerkt, en door de jaren vele duizenden exemplaren in mijn handen gehad. Voor iedereen die geïnteresseerd is in het houden van of stekken van Acanthastrea, kan ik juli verzekeren dat het een heerlijke en dankbare goed houdbare soort is om mee te werken.

De zaken die Acanthastrea zo’n goede kandidaat voor stekken maakt zijn als volgt:

- Grote poliepen die graag voedsel opnemen en doel gericht gevoed kunnen worden (gebruik gemalen vlees van zeedieren: zooplankton substituten). Regelmatig voeden versnelt de groei, herstel en de oogst cyclus).

- Duidelijke en opzichtige coralliten die gemakkelijk gescheiden kunnen worden met minimale rest schade aan de rest van de kolonie.

- Aanpassing vermogen aan een grote range van verlichting condities, maar speciaal tolerant voor de zware blauwe koude temperatuur spectra die aquarianen tegenwoordig mooi vinden.

- Snelle groei en populariteit onder de aquarianen leidt tot goede winsten en maken het aantrekkelijk voor commerciële kwekers/verkopers.

Sinds het begin van het ontwikkelen van verstandige voorzichtige stek technieken van dit koraal, heb ik waardering gekregen hoe tolerant deze soort is voor behandelingen. Aannemende dat een stek kandidaat ideaal geplaatst is (zes maanden of meer op dezelfde plaats) en in goede conditie (regelmatig gevoed, stabiele mineraal samenstelling en kwaliteit van het water), is succes met de poging het te stekken bijna altijd gegarandeerd! Zonder enige significante verandering in licht of waterstroming “na-operatie” aan te brengen, zullen het moederstuk en de stekken opmerkelijk snel genezen. Ik heb de mijne en andere in een paar dagen zien genezen en in slechts twee tot drie weken uit te groeien tot volledig gevormde poliepen klaar voor weer een tweedeling. Een maandelijkse oogst cyclus is in feite conservatief als je begint met goed gewende exemplaren.

Mijn voorkeur is de individuele poliepen te scheiden om ze sneller uit de moeder kolonie te laten groeien. Als de afscheidingen voldoende grootte of aantallen poliepen bereikt hebben voor de verkoop, kunnen ze simpelweg op de traditionele manier gelijmd of vast gemaakt worden (typisch natuurlijke hechting of secondenlijm). Ik scheid poliepen van kolonies in de natuur door bot snijders en wild tangen te gebruiken. Als ik erg geduldig ben, gebruik ik een “Dremel” of draadzaag (een met diamant belegde draadzaag die gebruikt wordt om bochten te zagen in gekleurd glas of keramische tegels). Maar als er een enkele poliep versplintert of breekt met welke stek techniek ook…wees niet bang! Acanthastrea is opmerkelijk veerkrachtig.

 

Zoals je op de foto’s kunt zien, neem ik nu de toevlucht tot het brutaal in tweeën hakken van poliepen met een scheermes of schaar. Poliepen van dit prachtige koraal genezen en groeien binnen een maand weer aan. Sterke stroming en regelmatig voeden zijn echter cruciaal voor een snelle oogst cyclus. Poliepen kunnen zelfs op zandbodem gehouden worden als vrij levende exemplaren. Na een paar generaties van stekken, is er minder/weinig carbonaat massa onder iedere poliep; ze liggen eenvoudig los en slap op de “zeebodem” van je stekkenbak. Het is inderdaad opmerkelijk om te zien en te voelen hoe een scheermes de septa doorsnijdt. Sneden kunnen veilig overal in de kolonie en tussen poliepen gemaakt worden. En denk er wel aan dat het succesvol stekken van ieder/elk stuk koraal het gevolg is van de noodzaak voor een vergelijkbare vermeerdering in de natuur. Acanthastrea is inderdaad een zeer taai en nuttig aquarium koraal, zelfs als de kleur alledaags is. Denk er wel aan deze, en alle, koralen verantwoord te gebruiken.

Slotopmerkingen van Eric en Anthony

Het zou mooi zijn als de winsten die gemaakt worden met de recente verkopen van Acanthastrea in de handen zou blijven van landen waar ze vandaan komen, en niet in die van degene momenteel bezig met hun handel tegen enorme geïnflateerde waarden. Deze hype zou smokkel en andere zwarte markt handel alleen voor de verwachting van grote winsten kunnen aanmoedigen. Bij voorbeeld, landen zonder vergunning voor de export van hun koralen, zouden kunnen beginnen hun beschermde grondstoffen te exploiteren, die anders onaangeroerd zouden blijven, voor de verlokking van de duizend dollar koralen voor hun kust. We hebben inderdaad gehoord van verzamelaars in niet-CITES landen die plannen maken hun koralen naar CITES landen te zenden om ze om te leiden naar Amerika. Er kan helaas geen misverstand bestaan over de drijfkracht en verantwoordelijkheid voor deze onwettige acties. We handelen op vele manieren, en dit is niet iets om trots op te zijn.

 
Foto: Randy Olszewsk

Misschien zouden voor alle koralen die in de natuur verzameld worden, zonder echt bewijs dat zij bestaan op een verantwoord niveau om continue verzameld te worden, exorbitante prijzen gerekend moeten worden. Omdat de koraalriffen achteruit blijven gaan, zou er echte economische druk op de verkoop van soorten op de CITES lijst moeten zijn, maar niet zoals in dit artikel beschreven. Misschien is het tijd om belasting te heffen op in het wild geoogste koralen zodat de ontvangen belasting gebruikt kan worden voor bescherming van koraalriffen. Zo’n actie zou marine cultuur, aqua cultuur en duurzame oogst praktijken stimuleren.

Het zou ook in lijn zijn met het al lang bestaande CITES uitgangspunt dat handel in CITES soorten een niet beschadiging verklaring verlangt, van een wetenschappelijke autoriteit, dat handel in die soorten geen schade toebrengt aan het overleven van die soorten. In het geval van de koraalhandel, vooral die van de meeste exporterende landen, is dit weinig meer dan een loos statement omdat strenge populatie studies in de meeste gevallen niet gedaan zijn.

Als verkopers en kopers geïnteresseerd zijn in een koraal omdat het zeldzaam is, of beweerd wordt dat het zeldzaam is, dan zou er een verminderde vraag moeten zijn voor die soort, bij aquarianen. De missie statements van alle marine aquarium organisaties die ik ken hebben een tekst over het bewaken, het conserveren en duurzaamheid. Het is niet langer modieus om een asbak gemaakt van gorilla handen of een paraplu bak gemaakt van een olifantenpoot te hebben. De handel in ivoor is ook in vele landen verboden. Waarom zouden verkopers die de kramen vullen en de aquarianen die internationale aquarium conferenties bezoeken, die zich bijna allemaal natuurbeschermers noemen, niet woedend zijn over de verkoop van een “zeldzame” CITES” soort, in plaats van het graag willen hebben of het te koop willen aanbieden? Als de soort inderdaad niet zeldzaam is, dan zijn zulke verkopen gebaseerd op leugens, op zijn minst en fraude, op zijn slechts. Prijsafspraken bij deze (of iedere) begeerde koralen is ook een misdaad.

Acanthastrea kan dan misschien in sommige gebieden zeldzaam zijn en meer voorkomen in andere. Sommige exemplaren kunnen zeldzaam zijn, in het algemeen. Er is echter weinig bewijs, dat ze meer of minder zeldzaam zijn dan vele duizenden andere koralen in de handel. Het is altijd leuk als er iets gebeurt dat enthousiasme opwekt in de aquarium hobby; we hopen echter dat die opwinding gebaseerd is op nieuw inzicht en kennis, niet de over geïnflateerde en trendy vraag naar dit jaar’s, uit de natuur verzamelde, “koraal van de dag”

Referenties:


Bruckner AW, and Borneman EH. 2005. Developing a sustainable harvest regime for Indonesia’s stony coral fishery with application to other coral exporting countries. Proc 10th Int Coral Reef Symp, Okinawa. in press.

Fabricius, K. and Alderslade, P. 2001. Soft Corals and Sea Fans. AIMS, Townsville. 264 pp.

Veron, J.E.N. 2000. Corals of the World. Australian Institute of Marine Science, Townsville. 3 Volumes.

  1. http://reefkeeping.com/issues/2005-08/ebac/index.php
  2. http://reefkeeping.com/issues/2002-04/eb/index.php
  3. http://reefkeeping.com/issues/2005-02/ac/index.php

Het stekken van Fungia.

Tot nu toe hebben we bij steenkoralen en consoorten vooral de actieve vormen van het stekkenwerk besproken. Zoals iedere aquariaan waarschijnlijk al meermaals heeft mogen ondervinden zijn er -en gelukkig maar- altijd wel (on)verwachte uitzonderingen en afwijkingen op de voor en door ons opgestelde regeltjes en indelingen. Bij de term steenkoralen denken de meesten onder ons waarschijnlijk hoofdzakelijk aan Acropora- en Montipora-achtige verschijningsvormen, eventueel uitgebreid naar Euphylia-achtigen en soortgelijke LPS'en.
 
Eén van de andere verschijningsvormen van steenkoralen is niet als kolonie maar als individuele poliep: we hebben het dan natuurlijk over de koralen van de familie der Fungiidae. Wanneer men gaat kijken binnen de paleontologie, komt men te weten dat de Fungiidae behoren tot de oudste fossielen: van daaruit meent men te mogen besluiten dat ze behoren of afstammen van de groepen die als voorlopers van de kolonievormende steenkoralen gelden. De familie omvat een dertigtal soorten die allen een Indo-Pacifische verspreiding kennen en gekenmerkt zijn door een groot aantal korte, kleine tentakels (toch in verhouding tot de poliepgrootte) met veel nematocysten en een grote mondopening langswaar tevens de gameten (voortplantingscellen) uitgestoten worden.
Deze koralen vormen solitaire poliepen en over het algemeen geen kolonies (kolonies hebben per definitie meer dan één mondopening), alhoewel ook hier al direct een uitzondering opduikt: Fungia simplex vertoont steeds meerdere mondopeningen binnen een 'poliep'.
 
Aangezien deze soorten vrijlevend en dus niet op enig substraat vastgehecht voorkomen, zijn ze zeer ontvankelijk voor allerlei invloeden van buitenaf zoals stromingen, gesuspendeerd materiaal en andere meer fysische milieucondities. Ze komen dan ook voornamelijk voor in de meer afgeschermde lagunes of op iets grotere diepte tegen een opklimmende helling aan: in deze biotopen zijn ze meer beschermd tegen de inbeukende werking van golfslagen of branding en andere stoorzenders.
 
Deze 'losstaande' verschijningsvorm en het feit dat deze soorten de evolutie tot op heden probleemloos doorstaan hebben, impliceren dat deze koralen een sterk incasserings- en regeneratievermogen bevatten: ze moeten zich kunnen ontdoen van opgedwarreld zand en detritus en moeten allerlei beschadigingen kunnen oplappen en overleven.
 
De bij enkele gelukkigen in het aquarium soms waargenomen (cf. Fosså & Nilsen) seksuele voortplanting bestaat uit het uitstoten van mannelijke en vrouwelijke gameten door de respectievelijke poliepen.
Vindt er bevruchting plaats, dan kunnen deze nieuwe exemplaren op een substraat vastzittende zeer jonge anthocauli vormen: na een korte tijdsspanne maken deze zich los en groeien verder uit tot een volwassen (enkelvoudige) poliep. Ook kan men een insnoering en splitsing bij Fungia-achtigen meemaken en blijken in stukken gebroken exemplaren zich te herstellen en opnieuw uit te groeien tot volwaardige exemplaren, alhoewel deze laatste strategie niet echt aangewezen is voor het stekkenverhaal: er zijn nog te veel problemen in het succesvol tot een einde brengen via deze weg, vooral een consistente morfologie en de vorming van de mond kunnen echt zorgen voor fiasco's.
 
Fungia-soorten herstellen vaak van/reageren regelmatig op stresssituaties door de productie van anthocauli op het poliepenlichaam zelf: deze kunnen zeer snel groeien en maken zichzelf na verloop van tijd los. Op de achterblijvende voet stopt de productie van anthocauli zelden of nooit, dus ook niet na de loskoppeling van de nieuwe klonen. Er wordt als het ware een klein nakomelingenfabriekje gevormd... deze eigenschap is nu degene die het best bruikbaar is in een passief-stekken-verhaal.
Wanneer men beschikt over species die er slecht aan toe zijn omwille van het feit dat ze bijvoorbeeld door de stroming tussen de rotsen gevoerd zijn of door gravende dieren beschadigd werden, is het de moeite waard deze opnieuw een goede en stabiele plek te bezorgen in het aquarium of in de stekkenbak indien deze ter beschikking staat. Eenmaal dat de poliep terug op zijn of haar plooien komt en recupereert, kan ze reageren op de stresssituatie en heeft men heel veel kans dat er anthocauli gevormd worden en men dus een 'Fungia-productielijn' kan opzetten.
Wil men koste wat kost een bepaalde variëteit vermeerden, dan kan men het desbetreffende dier gewoon ondersteboven plaatsen en enige tijd zo laten liggen, tot wanneer anthocauli zichtbaar worden op de poliepenrand. Draait men dan de kolonie terug om, dan heeft men een verzwakte moederkolonie met een grote anthocauliproductie op de rand: normaalgezien herstelt de moederpoliep zich snel en verzekert men zich van een toevoer van kleine klonen. Vandaar is het nog maar eens aan te raden om species die er slecht aan toe zijn best bij te houden, omwille van de haast onuitputtelijke anthocauliproductie.
 
 
 
eigen kweek
 
 
jonge fungia op 'afgestorven' moederkolonie
 
 
een andere manier van zelfvermeerdering : splitsing
 
 
 
 
 
 

Het stekken van Pocillopora damicornis.

Als vertegenwoordiger van de inmiddels klassiek geworden stekmethode bij steenkoralen behandelen we een soort uit de Pocilloporidae familie: Pocillopora damicornis. De Pocilloporidae bestaan uit 5 geslachten waarvan er 3 redelijk tot prima houdbaar zijn in een  goed draaiend aquarium: Pocillopora-, Seriatopora- en Stylophora soorten. Deze families zijn weids verspreid en vormen een gemeen aan soorten op quasi alle koralenriffen. De 2 andere families (Palauastrea en Madracis) zijn minder alomtegenwoordig en worden dan ook zelden in de lokale aquarium(zaak) aangetroffen. Over de keper beschouwd kan men stellen dat al deze families en hun soorten zeer snelle groeiers zijn en een sterk vertakte verschijningsvorm vertonen: ze trachten zo snel mogelijk een zo groot mogelijk oppervlak in te nemen. Door de andere koralen op die manier te overschaduwen hebben ze een niet te onderschatten competitie- en dus groeivoordeel. Maar wie een put graaft voor een ander... Dit impliceert dus dat er na verloop van tijd self-shading zal optreden, wat men in een aquariumomgeving meestal wenst te vermijden, dus: stekken geblazen.
 
 
   
 
 
Hierop worden de basisstappen uit de herhaald om het geheugen op te frissen:
 
- Als basismateriaal heeft men een stevige kniptang en/of (krom)bektang nodig.
Vanzelfsprekend is het van het allergrootste belang dat het gebruikte materiaal steeds rein is: metaalschilfers, olie of andere onzuiverheden zijn ten alle prijze te vermijden.
- Het is aan te raden het stekwerk uit te voeren in een afzonderlijk bassin, niet enkel om mogelijke vervuiling te voorkomen maar ook om makkelijker te kunnen werken en de stukken beter te kunnen manipuleren. Daarnaast voorkomt men op deze manier ook dat de door de gestekte koralen afgegeven slijmerige slierten (het resultaat van een eenvoudige beschermingsreactie) andere dieren in het aquarium gaan irriteren en beschadigen.
Let er wel op dat in het bassin steeds dezelfde waterkwaliteit en -temperatuur behouden wordt.
- Moest het gebruik van zo een bakje praktisch niet mogelijk blijken, omdat bijvoorbeeld het moederkoraal vastzit op een te grote steen of vergroeid is over meerdere stenen, dan zit er natuurlijk niets anders op dan te stekken in het aquarium zelf: ofwel tracht men grotere stukken uit het aquarium te halen en verder 'af te stekken' in het afzonderlijke stekkenbassin, ofwel gaat men echt gericht stekken in het aquarium zelf.
- In het laatste geval is het altijd handig -alhoewel omslachtig- om rond het af te breken deel een heel fijn draadje te winden (bijvoorbeeld een visdraad) zodat het hieraan blijft bengelen en het niet verloren kan vallen tussen de rotsen, of weggeblazen wordt door de heersende stroming. Vooral bij mooie, zeldzame of moeilijker groeiende koralen, zou het zonde zijn om deze al onmiddellijk te verliezen.
- Wil men op het gebied van mogelijke vervuiling op veilig spelen, dan is het nog altijd een kleine moeite om onmiddellijk na het stekken eens met de algenmagneet in de bak te passeren om mogelijks verdwaalde metaalschilfers op te vangen.
- Wanneer het stek- en breekwerk achter de rug is, zullen in normale omstandigheden de bijgesnoeide stammen en takken al snel hun groei hervatten en na verloop van relatief korte tijd splitsen en vertakken (= groeimanipulerend stekken). Moet men later dezelfde kolonie opnieuw stekken, dan is het aan te raden dit ietsje onder de vertakking te doen: op die manier bekomt men direct mooi uitgegroeide en sterke stekken.
 
 
 
 
De stekken kunnen vastgezet worden op meerdere manieren. Aangezien het hier om digitate (vertakkende dus) steenkoralen gaat, zijn een drietal methodes het meest voor de hand liggend:
- Verticaal op een steksteentje: met een zo klein mogelijk balletje tweecomponentenpasta wordt de stek in een gepaste opening (al dan niet zelfgemaakt) in de steksteen geplaatst en verankerd.
- Verticaal in een stuk (12 mm) PVC-buis: een blokje onderwater-epoxy wordt in het stukje buis gestoken en daarin wordt voorzichtig de stek geduwd. Wanneer men over een stekkenbak beschikt kan men deze stekken eenvoudigweg vastzetten in de typische stekkenroosters. Nadien kan men deze potjes in een stukje levend steen, waar een gat van 12 mm in geboord is, plaatsen.
- Horizontaal op een steksteentje: wanneer men vertrek ven een niet vertakte stek, kan het interessant zijn om deze horizontaal met een trekstrip (ook wel colsonband of tie-wrap genoemd) op een substraat te bevestigen. Op deze manier zal de stek misschien wel iets trager in gang schieten, maar men zal sneller een groter aantal vertakkingen verkrijgen.

Het stekken van Heliopora coerulea.

Eerder werden al enkele soorten die onder de noemer 'lederkoralen' vallen, besproken. Wanneer men iets secuurder gaat kijken, zijn de dieren die echt onder de noemer 'leder'- of zachte koralen vallen, lid van de subklasse Octocorallia.
Deze subklasse heeft vertegenwoordigers van pool tot pool en in zowel diepe (sommige soorten komen vrij frequent voor op 4 km diepte) als ondiepe wateren. Het 'basisbouwelement' is ook hier 'de poliep': het zijn kolonievormende dieren die gekenmerkt worden door een vegetatieve klonale groei (de poliepen 'kopiëren' zichzelf ongeslachtelijk waardoor een lederkoraal eigenlijk gezien kan worden als een verzameling van gekloonde poliepen). Bij sommige soorten vertonen de poliepen verschillende verschijningsvormen: een 'standaard' poliepvorm (achtvoudige straalsgewijze symmetrie) en een licht afwijkende vorm (merkbaar kleiner, geen of minuscule tentakels,...).
Men kan -weliswaar steeds enige voorzichtigheid in acht nemen- stellen dat alle Octocorallia gescheiden geslachten vertonen (er komen dus zowel mannelijke en vrouwelijke exemplaren voor van elke soort) die aan een periodieke geslachtelijke voortplanting doen.
De stevigheid van de kolonie wordt gewaarborgd door de aanwezigheid van sclerites in het koraal: deze sclerites zijn relatief kleine stukjes calciet ingebed in een organische matrix en vormen een belangrijk sleutelelement bij de microscopische karakterisatie van de verschillende soorten.
 
Situering:
Phylum: Cnidaria        (Neteldieren)
      Classis: Anthozoa
      Subclassis: Octocoralia
      Ordo: Alcyonacea         (Lederkoralen)
      Ordo: Heliopora        (Blauwkoralen)
      Familia: Lithotelestidae
      Genus: Heliopora
      Species: Heliopora coerulea       
      Subclassis: Zoantharia
      Ordo: Scleractinia        (Steenkoralen)
      Subclassis: Octocoralia
      Ordo: Heliopora        (Blauwe Koralen)
 
Eén van de meest ondergewaardeerde koralen is het blauwkoraal Heliopora coerulea, een echt geval apart... Dit namelijk het enige Ocotocoralia lid met een volwaardig skelet: het gaat hem niet om een vorm van versmolten sclerites, maar om een volwaardig blauwgekleurd skelet. Het is een koraal met verder voornamelijk kenmerken van lederkoralen (zo vertoont het bijvoorbeeld ook gescheiden geslachten) en een echt levend fossiel: vondsten van versteende exemplaren tonen aan dat het reeds 150 miljoen  jaar geleden welig tierde. Het is een vrij temperatuurgevoelige soort die hoegenaamd geen temperaturen onder de 22°C kan verdragen, wat tot gevolg heeft dat zijn verspreidingsgebied beperkt is tot de Centraal- en West-Indo-Pacifische regio.
In het aquarium kan Heliopora sp. het heel goed stellen met een pak minder stroming en licht, dit wil niet zeggen dat het een lichtschuw koraal is, maar het gedijt minstens even goed zoniet beter in een iets minder direct belicht klimaat. Plotse veranderingen in lichtomgeving kunnen evenwel snel fataal zijn. Wanneer het koraal zich thuis voelt, kan het een snelle groeier worden die het substraat bedekt en quasi niet netelt: zo groeit het probleemloos rond de voet van steenkoralen zonder iets van schade aan te brengen. Dit kenmerk heeft als groot voordeel dat het koraal het substraat snel bedekt waardoor pestdieren geen kans hebben op voor ons moeilijk bereikbare schaduwrijkere plaatsen.
De mengelmoes van leder- en steenkoraalkarakteristieken zorgt ervoor dat het een eenvoudig te stekken koraal is dat veel kan verdragen. De eenvoudigste en meest efficiënte manier van stekken is een nogal ruwe benadering: simpelweg kapot kloppen met een stevige hamer. De stekken zelf hoeven achteraf niet op een steksteen geplaatst worden, maar kunnen onmiddellijk in het decor vastgezet worden met pasta of op andere manieren vastgeklemd worden.
 
Het grovere stekwerk met hamer en bijtel
 
 
 
 
 
 
 

Het stekken van echte leders.

Enkele Sommige Lobophytum en Sinularia soorten worden door sommigen ook wel eens vingerleders genoemd, ook al is een van de meest bekende soorten de Sinularia dura (vroeger wel Lobophytum crassum genoemd), beter bekend als 'kroepoek'leder. Het ongelooflijk uitgebreide en diverse arsenaal aan soorten en verschijningsvormen maakt het zelfs voor specialisten soms quasi onmogelijk te bepalen welke soort/vorm er soms bedoeld wordt. De hieronder besproken lederkoralen worden dan ook respectievelijk Lobophytum sp. en Sinularia sp. genoemd, 100 % garantie over de soortnaam van de eerste kan er sowieso niet gegarandeerd worden... "don't shoot the pianoplayer".....
 
Lobophytum sp.
 
Dit is voor vele aquarianen één van de favoriete lederkoralen: zeer sterk, variabele verschijningsvormen maar als je ten volle wenst te genieten van zijn schoonheid is, naast een goede waterkwaliteit, ook een stevige belichting en een sterke stroming noodzakelijk. Alleen dan zullen grote poliepen in vol ornaat uitstaan en bovendien in een vrij 'compacte' verspreiding. Hiermee wordt bedoeld dat met een sterke stroming het koraal wat meer gedrongen zal staan zodat de poliepen heel dicht bij mekaar geplaatst zijn: van ver kan het er op lijken dat het stevige koraal een witte vacht heeft. De poliepen kunnen dan een zodanig groot voorkomen hebben dat men van op meer dan 1 meter afstand, zonder veel moeite het aantal tentakels van één poliep kan tellen...
 
 
 
 
Ondanks het robuuste karakter van een Lobophytum sp., is het niet echt gemakkelijk om zonder moeite dit koraal te vermeerderen.  De hieronder aangehaalde methode is als basis ook geldig voor de meeste andere 'klassieke' lederkoralen zoals de Sarcophyton soorten.
 
Hiervoor wordt opnieuw met een heel scherp mes (bij voorkeur een scheermes of scalpel) een stuk van het koraal afgesneden. Tracht in één beweging te werken en niet heen en weer te zagen, op die manier worden scheuren in het weefsel en daarmee ook mogelijke infecties zoveel mogelijk vermeden. Door de taaie weefselstructuur van het koraal zal het mesje niet al te lang meegaan... Als het afgesneden stuk voldoende groot is (bvb 10 cm), kan het nadien probleemloos nog eens in twee verdeeld worden. Deze manier van stekken wordt verkozen boven allemaal kleine stukjes van het moederdier te halen, aangezien we op die manier meer stress toebrengen en risico's op infecties verhogen.
 
Het stekje wordt dan zodanig tussen twee stukjes levend steen geplaatst, dat er voldoende 'levend materiaal' kan uitgroeien. Met twee elastiekjes rond de steentjes wordt het koraal tussen de steentjes geklemd zonder dat het de elastieken raakt. Op deze manier duurt het enige tijd totdat de Lobophytum sp. echt vastgroeit op de steentjes. Wanneer, na een drie- of viertal weken, het stukje koraal vastgegroeid is, verwijder dan één van de steentjes. Waarom het gepruts met 2 steentjes?  Indien men zou werken met één steentje en met een elastiek rechtstreeks rond het koraaltje, dan vindt men gegarandeerd na enkele dagen twee stukjes koraal die de bak rond dwarrelen… inderdaad, afgesnoerd en doorgesneden door het elastiekje.
 
 
        
 
 
De Lobophytum op de foto's is omwille van zijn schitterende grote witte poliepen een gewild lederkoraal. Een must voor de liefhebber van zachte koralen en een mooie aanwinst in het aquarium voor de liefhebbers van een gemengde bakken. Het nadeel van het stekken van deze soort is, dat wanneer er aan gesneden wordt, het koraal voor een langere tijd (in sommige gevallen zelfs 2 tot 3 weken duren) dicht blijft.
 
 
 
 
Sinularia sp.
 
Een andere goed bruikbare methode om vele lederkoralen te stekken is door middel van de 'tandenstokertechniek'.
 
 
 
 
Hiertoe neemt men een tandenstoker en knipt men deze in twee delen, waarbij het kortste gedeelte (de korte priem) ongeveer 1,50 cm lang is. In de stekstenen wordt een gaatje geboord van een diameter ongeveer anderhalve keer de diameter van de priemen. De korte priem deel wordt in dit kanaal geduwd met de scherp punt naar boven. Door de voet van het afgesneden stukje lederkoraal wordt het langere deel van de tandenstoker (de lange priem dus) geprikt. Let erop dat de lange priem zo aangebracht wordt dat er zich rondom minimaal ongeveer 1 cm weefsel bevindt: zoniet kan het weefsel scheuren en kan de stek verloren gaan.
 
 
     
 
 
Vervolgens wordt het geheel op en in elkaar geprest zodat de twee punten van de tandenstoker mekaar opspannen in het steentje. Daarna wordt de Sinularia stek wat verder over de opgespannen priemen geschoven totdat hij aansluit op het steksteentje. Indien alles goed verlopen is kan men na een kleine twee weken laten rusten, het vingerledertje perfect op de steen zien staan pronken. Bij Sarcophyton soorten (de 'paddestoelleders') is deze manier minder geschikt omdat ze minder gemakkelijk 'pakken' op het steentje dan de meeste andere stevige lederkoralen.
 
 
 
 
Bij leders is het trouwens altijd mogelijk de afgesneden stukken te behandelen met een isobetadine® oplossing teneinde allerhande infecties te vermijden. Dit is zeker aan te raden indien men door omstandigheden het met  -al dan niet volledig- afgescheurde delen moet stellen in de plaats van met mooie, bijna chirurgisch verwijderde stekken. Hiertoe baseren we ons op de isobetadine® behandeling die vaak toegepast wordt om onze koralen te behandelen bij allerhande kwaaltjes.
In gedestilleerd water wordt de iodiumoplossing opgelost aan een concentratie tussen de 0,5 en 2 ml per liter. De keuze van de concentratie hangt af van de lokale omstandigheden: heeft men nog nooit problemen gehad en wil men dit louter preventief doen, dan kiest men best voor de laagste concentratie.
Zijn er reeds vele stekken verloren gegaan door wat het best als een infectie kan omschreven worden, dan kiest men voor een oplossing in de regionen van de hogere concentraties. Met een wattenstaafje (verwijder loszittende wattenplukken) wordt de oplossing (op temperatuur van het aquariumwater) boven water op de wonde gedept en laat men ze even intrekken. Vervolgens brengt men de stek terug in het 'stekkenbad' en gaat men verder met de stekprocedure. Hou er wel rekening mee dat deze extra handeling de vastgroeitijd best wel kan verlengen.
Inloggen Registreren

Uw account aanmelden

Gebruikersnaam *
Paswoord *
Onthoud mij

Account aanmaken

Velden met een sterretje (*) zijn verplicht.
Naam *
Gebruikersnaam *
Paswoord *
Herhaal paswoord *
E-mail *
Herhaal e-mail *

Foto van de maand

Centropyge Foto Tanne Hoff

De halloween heremietkreeft Ciliopagurus strigatus
in het aquarium van Stefaan Fabri

Foto: Patrice Cornelis