Portaalsite voor de échte zeeaquariaan

Ergens ver weg in een tropische zee ligt er een zandbed zo wit dat het bijna pijn doet aan onze ogen om er naar te kijken. De bodem bestaat er uit sedimentatie dat enkel nog bestaat uit kalkdeeltjes, afgebroken koraalfragmenten en zo meer. Welke voordelen bied zo een witte bodem ons nu? en hoe verkrijgen we zo een wit tapijt in onze bak.

Soorten zand

In onze aquaria kennen we tegenwoordig twee types zand.
Het gaat beide om koraalzand. De splitsing is vrij eenvoudig, we hebben levend koraalzand en dood koraalzand.

Beide soorten zijn er en vele korrelmaten.

De dode varianten komen van stranden waar dit materiaal aanspoelt. De industrie zeeft deze aangespoelde kalkdeeltjes totdat deze gesorteerd zijn op maat. Op het verzamelstrand spoelt echter nog meer aan. Zo zal je in dood koraalzand ook schelpjes vinden en andere (ongewenste) stoffen. Als test zijnde moet je eens met een algenmagneet over het koraalzand gaan. Je zal zien dat het ook metalen bevat. Wanneer we een goede kwaliteit kopen wordt alles enkele keren gespoeld en gewassen. Bij het kopen let dan goed op de kwaliteit.

Het andere type zand dat we kunnen kopen is levend zand. Dit type is nu enkele jaren aan een opkomst bezig. Het gaat om zand dat uit de zee zou geschept worden en in stikstof bewaard wordt om het zo te vervoeren naar onze systemen. In dit zand zouden alle bacteriën zitten en daarnaast een, goede huishouding aan sporen elementen. Dit alles is vrij gecommercialiseerd. Het grote pluspunt wat mij opviel bij gebruik was de witheid van het zand. " Het wit houden vs. voordelen"

 

Een "levend zand" bodem. Foto : Erik Paumen.

Welke voordelen heeft een mooie witte zand laag nu?

naast de optische schoonheid werkt een witte bodem ook als een soort reflector. De lichtstralen die wij onze bak insturen langs boven af worden door de lichte zandbodem gereflecteerd en terug naar boven gekaatst. Het licht wordt dus nog meer verspreid maar bereikt nu ook de onderkant van de koralen en van sommige stenen. Gevoelige koralen zoals Acropora, Poccilopora, Seriatopora worden al snel bruin of wit (soort bleechiing) aan de onderkant daar deze delen geen lichtbestraling ontvangen.
Onze systemen die meestal weinig tot geen dierlijk en plantaardig voedsel bevatten voor deze dieren zorgen dat de koraaldelen die niet belicht worden niet bijgevoegd worden. Het gevolg is dat deze delen vaak afsterven. Je ziet dit vooral bij Poccilopora etc. wanneer we nu een witte bodem hebben en onze lichtstralen doorheen de bak gereflecteerd worden krijgen de onderste delen van de koralen ook weer een beetje licht met als gevolg dat deze niet afsterven of bruin worden. Een ander voordeel is dat de kleuren van de vissen en koralen mooier zullen gaan overkomen. esthetisch gezien zullen de kleuren van een gele dokter mooier uitkomen op een spierwitte bodem dan op een geel bruine bodem half begroeit met kalkalgen.

"Hoe houden we nu onze bodem wit?"

Dit is de grote vraag. Het wit houden van onze bodem is niet zo moeilijk. Er zijn tal van hulpmiddelen die we kunnen gebruiken. De mooiste is natuurlijk de biologische een andere maar zeker efficiënte is de mechanische.

• De bodem schoon houden door elke week deze te doorwoelen met de handen kan zeker geen kwaad. Zorg wel dat dit wekelijks gebeurd. Wanneer we dit enkele malen zullen overslaan zullen er schadelijke stoffen gaan vormen die dan vrij zullen komen.
• Nog beter is om tijdens de verversing afval uit de bodem mee op te zuigen door middel van een hevelklok die eventueel voorzien is van een zeef. Moest je afhevelen doormiddel van een slang kan je met je vingers doorheen de bodem woelen en met de slang enkele cm boven de bodem eroverheen gaan.
• Om de 1 a 2 aantal maanden is het zelfs raadzaam als je een dunne bodem hebt deze te vervangen. Zo haal je eventuele gebonden stoffen weg net zoals organische sedimentatie. Het is eenvoudig door gewoon tijdens de verversing de bodem mee af te zeven.

Een bodem krijg je nooit meer zo wit dan in het begin.

Een andere manier is de biologische. We bedoelen hiermee het inzetten van allerlei dierlijke organismen. Deze helpen je de bodem wit te houden. Een kleine opsomming: zandhappers, lipvissen, strombus slakken(Strombus luhuanus), zandzevende zeesterren (Archaster angulatus). Etc.
Er zijn er vast nog maar deze worden regelmatig in de handel aangeboden en zijn ook efficiënt.
Zandhappers zijn de hele dag in de weer om het zand te zeven en de mogelijke voedsel deeltjes uit te zeven. Let wel dat je een groot genoeg opp. Hebt voor deze dieren want wanneer ze niet te zeven hebben zullen ze snel sterven aan voedseltekort mits je ze niet bijvoert. Deze vissen zijn met een niet al te dikke laag tevreden en zijn een mooie aanwinst voor je aquarium. Vooral de Vallencienea puellaris is een goed houdbare werker. Een andere vis is de lipvis. Deze vissen hebben vaak de gewoonte om 's nachts in het zand te duiken om daar te overnachten. Dit is een verdedigings strategie tegen mogelijke predators. Wanneer je een niet al te groot zandbed hebt volstaat een zo'n lipvis om elke avond dit gehele bed te doorwoelen tot hij zijn rustplaats heeft gevonden. Let er wel op dat het zandbed dan dik genoeg moet zijn om te voorkomen dat de lipvis zich dood zwemt tegen de glazen bodem.
Een soort die vaak in de handel te vinden is, is de diamant lipvis (Macropharyngodon bipartitus). Een minpunt is dat deze niet de makkelijkst houdbare vis is en deze bijgevoerd zal moeten worden.

 

Synchiropus splendidus (Blauwe mandarijn pitvis) en Macropharyngodon bipartitus beide foto's van Luc Loyen.

We hebben naast de vissen ook enkele ongewervelde. De strombus slakken zijn de laatste jaren ook komen opwaaien in de handel en worden tegenwoordig massaal ingevoerd. Daar ze zo goed als onbekend in de handel zijn was te zien aan de inbeslagname in 2005. 1000 de slakken werden in beslag genomen terwijl deze gewoon legaal gehouden en geïmporteerd mochten worden. Deze slakjes kruipen doorheen het zand en woelen door middel van hun puntvormig slakken huis en slurf het zand door. Deze relatief kleine slakken zijn zeer efficiënt maar je hebt er meerdere nodig om een middelmatig zandbed proper te houden.

Een andere ongewervelde is een lid van de familie van de zeesterren. Namelijk de zandzevende zeesterren. Deze grijs beige sterren die relatief goedkoop in aanschaf zijn leven in het zandbed. Ze wanen zich een weg doorheen het zand (met aangepaste uitsteeksels aan de poten) op zoek naar voedsel. Door hun verplaatsing woelen ze het zandbed door elkaar. Wanneer je een dik zandbed hebt en dit in de onderste lagen gebeurd heeft het natuurlijk geen effect op de witte bodem. Een dun laagje van enkele cm volstaat om deze dieren de bodem wit te houden. Voer deze zeesterren wel bij daar ze snel een voedseltekort hebben in onze bak.

Nu we enkele dieren besproken hebben merken we op dat ze allemaal voornamelijk de bodem door elkaar woelen. Hoe wordt deze dan wit? Door het doorheen halen van de koraalfragmentjes schuren deze tegen elkaar zodat de vuile partikels loskomen . ook door het woelen komt dertritus vrij. Nu is een goede stroming belangrijk daar deze vuildeeltjes niet zomaar verdwijnen. Wanneer we een goede stroming hebben komen deze deeltjes in onze eiwitafschuimer terecht of onze voorfilter. Wanneer we een te lage stroming hebben komen ze al snel weer terecht in de bodem of achter de decoratie. Wanneer we onze bodem dus wit houden zal dit ook een goede invloed zijn op onze water kwaliteit.

"Besluit": Hoe houden we onze bodem nu wit?
Het beste gebruik je meerdere methodes. Door zelf wekelijks met de vingertoppen de bodem te doorwoelen en doormiddel van helpers die geschikt zijn voor jouw bak. Laat je niet blind kijken op de soorten die nu zijn weergegeven want er zijn er veel meer.

Tom verhoeven

Zeepaarden spreken al eeuwen tot onze verbeelding. In de aquarium wereld kent iedereen ze wel en behoren ze vaak tot het verlanglijstje van menigte aquariaan. Het houden van deze dieren is een bijzonder verhaal en er hangt een heuse handleiding aan vast. Afraden om deze dieren te houden zou dom zijn. Zeepaarden zijn beschermde diersoorten dus hoe meer inzet hoe meer nakweek. Maar eerst moeten we eens bekijken hoe we deze mooie dieren huisvesten.

Inrichting

Het aquarium van zeepaarden lijkt op vlak van techniek en vorm sterk op dat van een rifaquarium. Het eerste grote verschil zit in de inrichting. Hopelijk maakt dit artikel het voor eens en altijd duidelijk: zeepaarden vragen een speciaal aquarium dat enkel en alleen bestemd is voor paarden en enkele mogelijke andere bewoners. In een rif of gemengd aquarium horen deze dieren absoluut niet thuis. Koralen geven vele netelcellen af die schadelijk zijn voor de zachte buidel van de mannelijke dieren. Ook hangen de paarden zich vast rond koralen wat weer nadelig os voor u koralen. Deze combinatie is dus onmogelijk.  In de natuur leven paarden in havens en baaien die begroeid zijn met algen en wieren. Hier ankeren zij zich in vast om zo niet met de stroming meegesleurd te worden. Er zijn uitzonderingen en het wil gebeuren dat je paarden treft op het rif of in gorgoontakken maar wij kunnen best de meest voorkomende situatie nabootsen.

De bak moet dus bestaan uit allerlei wiersoorten. De bodem kan bestaan uit een dun laagje koraalzand. Maak deze niet te dik want door het vele voederen creëer je met een dikke bodem de ideale omstandigheden voor borstelwormen. Ook stenen veel stenen zijn overbodig. Als ankerplaatsen kan je bij je handelaar dode gorgoontakken halen of nepkoralen. Wanneer deze begroeit zijn met algen creëer je toch wat reliëf en heb je mooie rustplaatsen voor je paarden. De levend steen moet echter wel in het systeem aanwezig zijn. Paarden vragen bijna de kwaliteit van water die we onze steenkoralen ook geven. Een basis levende steen helpt ons het systeem stabiel te houden. Deze kan je in je sump plaatsen. Tot zover de decoratie materialen wat meer interessant is zijn de mogelijke medebewoners.

Een paarden bak is beslist niet saai! Er zijn tal van dieren die we kunnen bijplaatsen en zo het geheel kunnen opkleuren en opvrolijken. Hier geld het zelfste als bij een rif  aquarium. We kunnen er een gemengd biotoop van maken met paarden van over de hele wereld en bijkomende bewoners of met een groep van een soort paard en een medebewoner uit dat gebied. Mogelijke medebewoners zijn: zeenaalden, pitvissen, kardinaalbaarzen, scheermesvissen (let erop dat deze het voedsel niet wegkapen) grondeltjes, enkele gobies, garnalen (vooral Lysmata wurdemanis zijn handig, door het vele voederen verkrijg je vaak glasanemonen die meekomen met levend steen maar ook voer) let wel dat deze niet de hoofdbewoners moeten zijn en ze in een biotoop zoals paarden kunnen leven.

De techniek

De techniek is wel gelijkaardig aan dat van onze gekende rifbakken. Een goede afschuimer is het hart ven elk zeewater aquarium zo ook dat van het zeepaarden aquarium. We gaan veel voeren dus we krijgen een grote belasting op het systeem. Zoals reeds gezegd moeten de waterwaarde top zijn en een eiwitafschuimer is dan ook aangewezen. Voorzie een krachtige schuimer die twee keer de bakinhoud als capaciteit heeft. Een kalkreactor is niet nodig, zorg wel dat het calcium en jodium gehalte op peil is. Jodium is belangrijk om kropvorming te voorkomen. De opvoer pomp moet gewoon krachtig zijn en richt je op de achterwand. Naast de opvoerpomp is een extra stromingspomp aangewezen.

Vaak hoor ik dat paarden geen stroming nodig hebben maar niets is minder waar. In havens heerst er vaak een onderwater stroming ook al is het op het water zo stil als het maar zijn kan. Ook in baaien, daar heerst zelfs een golfslag. Gebruik stromingspompen die een grote uitstroom hebben of verdeel deze uitstroom in meerdere stromers. Zorg voor een wisselend en matige stroming door heen de bak. Een sterke directe stroming is uit de boze. Je kan wel een hoek van de bak een iets sterkere stroming geven de paarden zullen deze zelf opzoeken wanneer ze er behoefte aan hebben. Naargelang de soort die u gaat houden moet u ook de temperatuur regelen. Hier hoeft niet veel over verteld te worden, zolang deze constant is, is er niet veel aan te hand. Paarden zijn enorm gevoelig voor ziektes. Vaak onbekende bacteriën en aandoedingen waar niemand echt een oplossing voor weet. Men is er ondertussen wel achter enkele oorzaken gekomen. Zorg voor een hoog zuurstof gehalte in het water.

Paarden hebben zeer gevoelige kieuwen die vaal aangetast worden door bacteriën. Een grove bellenstroom die niet hard is mag aanwezig zijn in de bak. Verschillende openbare instellingen die kweken met deze dieren voorzien elke bak met paarden van zon bellenstroom, paarden zoeken dit op! Let erop dat er geen fijne bellen ontstaan deze zijn nefast voor de dieren. Een andere oorzaak is druk. Zwangere mannelijke dieren hebben de jongen in een soort broedbuidel. Deze jongen worden door een stelsel van bloedvaten gevoed we kunnen het vergelijken met een placenta. Wanneer deze bloedvaten niet onder druk staan verkrijgen we vaak slechte jongen of jongen die niet goed doorbloed worden. Deze gaan gisten in de broedbuidel met het gevolg dat er vorming is van een bacterie die gas produceert in de buidel. Deze aandoening komt vaak voor. Paarden gaan vervolgens drijven en zijn meestal ten doden opgeschreven. Een aquarium met een grote hoogte  is aan te raden.

Diergaarde blijdorp houd bijvoorbeeld de paarden in een bak van meer als 2 meter diep. De paarden zijn nooit bovenaan te vinden. In de natuur vind je ook zwangere mannen dieper in de zee. Een ander voordeel van een diepe bak is dat de paringen goed kunnen verlopen. Naast een diepe bak moet je ook voor een groot opp. Zorgen. Oppervlakte staat in verhouding met territorium, hoogte niet. Een bak van 80 breed 80 lang en 100 hoog is een goede maat, geen evidente maat maar uit onderzoek blijkt toch dat deze dieren het nodig hebben.

Nu zal je alvast aan het rekenen gegaan zijn en tot de conclusie gekomen zijn dat je best wat licht nodig hebt om dit geheel te gaan verlichten. Paarden vragen gelukkig niet al te veel licht. Een hqi lamp van 150 watt op zo een bak is meer als voldoende. Natuurlijk is niet iedereen in de mogelijkheid om zo een bak te plaatsen. Het is al genoeg bewezen dat het in lagere bakken ook kan maar vaak met de gevolgen van gasvorming bij de mannelijke dieren.

Wanneer we alles bij elkaar nemen komen we toch nog op een complex systeem uit. Naast dit systeem komt ook nog kijken dat paarden een zeer apart dieet volgen en het niet de eenvoudigste dieren zijn om te huisvesten. Maar niets is onmogelijk.

Tom Verhoeven.

Ik ben zelf een verzorger in een publiek aquarium en al jaren gefascineerd door haaien en zo als velen droom ik ervan om thuis haaien te houden. Alleen blijft dit nog bij dromen, maar vindt gelukkig troost bij de haaien op mijn werk. In dit artikel worden de soorten beschreven die men thuis eventueel zou kunnen houden, de optimale huisvesting, de nodige techniek, voeding, ziekten en aandoeningen.

De bedoeling van dit artikel is om mensen te informeren dat haaien zeker niet geschikt zijn voor een rifaquarium met veel vis en veel koralen, maar echt een speciaal aquarium nodig hebben en dit is vaak ook per haaiensoort verschillend. Zo hebben haaien zoals de zwartpunt rifhaai (Carcharhinus melanopterus) contestant stroming nodig, omdat zij niet zoals grondhaaien (bijv. bamboehaai) het water door hun kieuwen kunnen laten pompen en zijn zo genoodzaakt te blijven zwemmen, wat dus niet geld bij de grondhaaien.

Het is dus zeer belangrijk dat jonge dieren tot 100cm zeker 50m­­­_­­² zwemoppervlak hebben en dat het aquarium of bassin zeker 2m diep is. Voor de dieren van 100cm t/m 180cm spreek je over een zwemoppervlak van 75m­­­_­­² en een diepte van 3m. Is het aquarium te klein zie je vaak dat de borstvinnen krom gaan groeien en zie je soms dat er botverkalking ontstaat aan de staartvinbasis.

Dit artikel is dus bedoeld om mensen te weren om zonder enige kennis dit dier aan te schaffen. Op mijn werk krijgen we toch zeker 2 tot 3 haaien in de collectie van mensen die deze dieren in een impuls aankoop hebben aangeschaft en waar hij onhoudbaar of te groot werd. Als u zo’n dier aanschaft is dit ook voor 10 tot 15 jaar. 

De soorten

Zoals velen weten zijn er zeker 350 soorten, maar deze zijn niet allemaal in gevangenschap te houden en vaak zeker niet thuis in het aquarium. De soorten die ik hier zal beschrijven zijn wel geschikt om thuis te houden mits ze volgroeid in een aquarium van minimaal 2500liter gehouden worden, en zijn ook de meest voorkomende soorten in de handel.  

Latijnse naam:               Atelomycterus marmoratus

Nederlandse naam:        Koraalkathaai

Familie:                          Scyliorhinidae

Orde:                              Carcharhiniformes

Klasse:                           Elasmobranchii

Herkomst:                       Pakistan, India, Maleisië, Singapore, Indonesië, Nieuw-Guinea en Thailand

Lengte:                           70cm

Voeding:

Jonge dieren eten krill, steurgarnalen, kleine stukjes vis en kleine stukjes mosselvlees.

Volwassen dieren eten pijlinktvis, grote grijze garnalen, stukken vis en ansjovis (vervuild wel het water).