Anemonen die ritmisch bewegen met hun tentakelkrans in de stroming, lijken als bloemen die zachtjes wiegen in de zwoele zomerwind in een weide.
Deze prachtige bloemdieren zijn echter bedrieglijke schoonheden die door de meeste zeedieren gemeden worden als de pest.
Toch zijn er specialisten, en we vergeten even de anemoonvissen, die zo een anemoon als thuisbasis verkiezen of er een bondgenootschap mee sluiten.
De twee soorten kreeftachtigen die we hier beschrijven kunnen we met een anemoon in symbiose houden in het aquarium.
Meestal profiteren beide soorten hiervan, of slechts een partner, terwijl de andere er echter geen nadeel van ondervindt.
Bokserkrabben – Lybia soorten
Foto Luc Loyen, Lybia tessellata (pompomkrab, bokserkrab)
Nu en dan vindt men de Bokserkrab in de handel. Deze krab komt enkel in de Indische- en Stille Oceaan voor. De Bokserkrab Lybia tesselata vindt men in deze tropische wateren tussen 1 en 40 meter, Lybia edmondsoni komt tot op 85 meter voor. Ze leven vooral tussen koraalpuin en in rotsspleten.
Beide Lybia-soorten zijn in de natuur nachtactief en blijven dat de eerste tijd in het aquarium ook. Leven er echter geen Trekkersvissen, Kogelvissen of Komeetvissen in het aquarium en worden ze gewaar dat het aquarium een veilige levensruimte biedt, dan komen ze geleidelijk ook overdag te voorschijn.
Lybia wijfjes dragen hun eieren op de buik. Deze zijn fel oranje gekleurd. De jongen komen temperatuursafhankelijk na 2 tot 3 weken uit. De larven bewegen zich zeer snel voort en hebben een totaal andere lichaamsvorm dan hun ouders.
De opfok van deze larven zou eigenlijk kunnen slagen want de larven jagen op copepodennauplien (Brachiones en Euplotes)
In het aquarium kan men ook opmerken dat Lybia-soorten die kleine anemoontjes in hun schaarpoten dragen deze anemoontjes in de richting van een object duwen, waarvan ze aannemen dat dit hen bedreigt. Dit doen ze afwisselend links en rechts, zoals de links-rechts combinatie van een bokser, vandaar hun naam. Dat deze anemoontjes als bokshandschoenen werken kan zelfs een leek veronderstellen.
De Britse zoologe Duerden stelde vast dat Lybia-soorten niet kieskeurig zijn wat de soort anemonen betreft. Dat kunnen zowel Bunodeopsis-, Sagartia- als Triactis-soorten zijn.
Interessant is de methode die deze krabben gebruiken om deze anemoontjes te grijpen. Nadat ze een anemoontje ontdekt hebben, betasten ze dit met hun schaarpoten.
Is de anemoon goedgekeurd dan lost de krab deze van de ondergrond. Dat doen ze echter niet met de schaarpoten, maar met het eerste loopbeen. Dit loopbeen wordt tussen de anemoonvoet en de ondergrond geschoven tot de anemoon lost.
Dan wordt de anemoon met de schaarpoten gegrepen en niet meer losgelaten.
Wanneer de krab nu verschaalt moet ze de anemoontjes een korte tijd loslaten.
Ieder contact van de krab met een ander dier veroorzaakt dezelfde reflex van boksbewegingen, met of zonder anemoontjes in de scharen.
In eerste instantie worden voor de voeding de voorste looppoten ingezet, de schaarpoten met de anemonen nemen niet aan het voedselzoeken deel.
Blijft er toch een voedselbrok in de anemoontjes hangen dan pakt de krab dit brokje beet en voert het naar de mond.
De krab steelt te allen tijde voedselbrokken van de anemoon.
De anemoon komt echter niets tekort daar de krab niet geïnteresseerd is in al te kleine voedselbrokjes.
Foto Robert Van Tilburg. Het is vastgesteld dat deze Bokserkrabben in een rifaquarium goed te verzorgen zijn.
Andere lagere dieren zoals Acropora-, Seriapora- en Pocciloporakoralen worden door deze krabben met anemoontjes niet beschadigd.
We kunnen ze voederen met Mysis, Krill, Artemia en diepvriesvoedsel.
Het afzetten van de anemonen tijdens het verschalen van de krabben is echter moeilijk te observeren, daar deze krabben, zoals de garnalen in de decoratie verdwijnen tijdens het verschalen.
Het water moet van uitstekende kwaliteit zijn. Een regelmatige toevoeging van Jodium is noodzakelijk, omdat dit zeker het verschalen makkelijker maakt.
Porseleinkrabben: Neopetrolisthes soorten. (Anemoonkrabben)
Neopetrolisthes maculatus is in de Indische Oceaan wijd verbreidt.
Het zijn echter geen echte krabben (Brachyura) doch ze behoren tot de familie Porseleinkrabben (Porcellanidae) die alles bijeen ongeveer 240 soorten telt.
Bij N. maculatus staan de gekleurde puntjes zeer dicht bij elkaar, de kleur gaat van helrood tot diepbruin.
Neopetrolisthes oshimai onderscheidt zich van de vorige soort door de duidelijk grotere en onregelmatige punten op het glanzend witte lichaam. De kleur varieert ook van helrood tot diepbruin.
N. oshimai komt voor op de Filippijnen, Indonesië en Hawaï. Ze komen daar in groten getale voor.
Hun bijzonder gedrag behouden ze ook in het aquarium. Vooreerst zoeken ze een anemoon. Zonder anemoon moet men deze dieren niet houden.
Het maakt echter de krab niets uit, maar ze zijn dan veel schuwer en praktisch niet te zien zonder anemoon.
Vele vijanden zoals Lipvissen van het geslacht Thalassoma en Halichoeres zouden de krab snel te grazen nemen, want ze zijn volledig afhankelijk van de bescherming van hun anemoon.
Foto Edgar Donkervliet, Neopetrolisthes maculatus, Anemoonkrab
Het veiligst voelen ze zich in de nabijheid van een Stichodactyla haddoni (Tapijtanemoon) of een zandanemoon (Bunodactis).
Over het aanpassingsgedrag tussen anemoon en krab is nies bekend. Wanneer een porseleinkrab in een aquarium gebracht wordt waar zich een anemoon in bevindt, dan kruipt de krab binnen een minuut in de anemoon. Van een gewenning, zoals we dat van de anemoonvissen kennen, is dus geen sprake.
Wil men Porseleinkrabben verzorgen dan moeten we ze wel solitair houden.
Anders moeten we zeker zijn dat we een paartje aangeschaft hebben. Twee gelijkgeslachtigen onderdrukken en bekampen elkaar tot de dood.
Van Felix NEUHAUS
Uit: Der Meereswasser Aquarianer 2/2002
Vrije vertaling door Jennes Rudy.