Op een meeting in de Deense hoofdstad Kopenhagen van Globe hebben parlementariërs van 's werelds 16 belangrijkste economieën naar data van marinebiologen en klimaatwetenschappers gekeken en zijn tot de conclusie gekomen dat zelfs een klimaatakkoord de koraalriffen niet meer zal kunnen redden.

Het ziet er zo slecht uit voor het voortbestaan van koraalriffen dat wetenschappers gaan beginnen om stalen in te vriezen in vloeibaar stikstof zodat ze bewaard blijven voor de toekomst. Zo zouden ze opnieuw in de zee gezet kunnen worden mocht het CO2-gehalte in onze atmosfeer ooit zou dalen (en bijgevolg de zeeën minder zuur en minder warm zijn).

"Einde: 2060"
De verwachting nu is dat koraalriffen 2060 niet zullen halen. Dat lijkt in eerste instantie bijzonder slecht nieuws voor duikers en toeristen, maar de gevolgen zijn enorm voor iedereen: als koraalriffen verdwijnen, stort de hele voedselpiramide van de oceanen in en betekent dat tout court het einde van alle commerciële visvangst.

Nu al kwart weg
Koraalriffen bedekken amper 0,25 procent van de oceaanbodems, maar huisvesten wel 25 procent van al het leven in de oceaan. Ze zijn de meest biodiverse plaatsen op onze planeet: nergens wonen meer en zoveel verschillende dieren. De jongste 35 jaar is sowieso al 25 procent van de koraalriffen verdwenen door destructieve vismethodes (ondermeer met dynamiet en cyanide), door ongecontroleerd toerisme en door vervuiling.
 
350 ppm
Om de koraalriffen te redden, mag het CO2-gehalte in onze atmosfeer immers niet hoger liggen dan 350 deeltjes per miljoen (ppm). Zelfs de meest drastische voorstellen die op tafel liggen voor de grote klimaatconferentie in Kopenhagen in december, voorzien 450 ppm.

Bleaching
Koralen zijn uiterst vatbaar voor klimaatverandering. Opwarming leidt tot het verzuren van zeewater, en dat veroorzaakt dan verbleking van koraal (bleaching) en vaak ook tot dood van koraal, door het afsterven van Zooxanthellen. Zoöxantellen zijn de kleine eencellige algsoorten die in symbiose met koralen leven. Zij zijn het die koralen ondermeer hun mooie kleuren geven.

Het Groot Barrièrerif werd bijvoorbeeld in 1998 en 2002 al slachtoffer van zo'n 'bleaching event' doordat het water te warm werd. Op sommige plaatsen stierf daardoor 90 procent van het koraal. De overige 10 procent heeft ongeveer 15 à 20 jaar nodig om zich volledig te herstellen.

Tragere groei
Broeikasgassen hebben nog een ander nefast effect op koraalriffen. De toename van CO2 in onze atmosfeer vertraagt de snelheid waarmee koraal kalk uit zeewater opneemt, waardoor ze (nog) trager groeien.

De Australiërs hebben uitgerekend dat bij een stabiel CO2-gehalte van 400 ppm er om de vier jaar een groot bleaching event zal plaatsvinden. In de veronderstelling dat het CO2-gehalte na 2100 daalt, zal het dan nog 500 jaar duren voor het koraal weer op het nivieau zit van bij het uitbreken van de industriële revolutie.  

500 miljoen mensen leven dankzij koraalriffen
Het belang van koraalriffen valt niet te onderschatten. Wat voor de meeste mensen een toeristische attractie is die amper 0,25 procent van de oceaanbodem bedekt, is in feite de voornaamste bron van eten, inkomen en bescherming tegen stormvloeden voor ongeveer 500 miljoen mensen. Bijkomend probleem: als koraalriffen verdwijnen, stort de hele voedselpiramide van de oceanen in en betekent dat tout court het einde van alle commerciële visvangst.

Eén hectare brengt meer dan miljoen op per jaar
Pavan Sukhdev, een econoom die werkt bij het Environment Programme's World Conservation Monitoring Centre van de VN in Cambridge, rekende uit wat koraalriffen voor onze economie betekenen. In het rapport The Economics of Ecosystems and Biodiversity rekent de man uit dat indien koraalriffen verdwijnen dat ons 160 miljard per jaar gaat kosten aan ondermeer extra bescherming die moet aangelegd worden om kustgebieden te vrijwaren van overstromingsrampen.

Eén hectare koraalrif brengt vandaag de dag 1,2 miljoen euro per jaar op volgens de studie. Daarin niet alleen geld uit toerisme en duurzame visvangst, maar ook bijvoorbeeld geld dat de farma- en medische industrie uit de rijkdom van riffen haalt. Nogal wat revolutionaire geneesmiddelen die de jongste jaren op de markt kwamen, zijn te danken aan research in koraalriffen.

Niet eerste keer
Uit geologisch onderzoek weten we dat de koraalriffen op onze planeet al verschillende keren verdwenen zijn, en dat dat gebeurde in periodes van opwarming en/of met hoge CO2-gehaltes. Soms verdwenen ze voor enkele duizenden jaren, soms voor miljoenen jaren. De jongste 30 miljoen jaar gebeurde dat twee keer, de laatste keer ongeveer een miljoen jaar geleden. (mvl) http://www.hln.be