Vissen zijn dieren die reeds gehouden werden in de tijden van de Grieken. Deze hielden er voornamelijk goudvissen op na maar hoe een specialere vis je had hoe meer bezoek je kreeg. Het was een soort statussymbool. Nu nog zijn er bepaalde vissen die iets meedragen. Niet meer op een hele landsbevolking maar wel in aquarium kringen. Zo zijn er bij de doktersvissen enkele soorten die je zelden ziet of waar dat een heus prijskaartje aan vast hangt. Dit is dus een oorzaak waarom de zebrasoma gemmatum zo geliefd is en vele hem graag willen hebben.
Vaak krijg je de reactie dat het geen mooie vis is en dat er niet veel aan te beleven valt maar je kan dat pas zeggen als je het diertje zelf gezien hebt. Het is dus een zebrasoma en heeft zoals alle andere zeilvin dokters een ovaal lichaam met sterk vergrote buik en rugvinnen. Het lichaam is zwart bruin en bevat vele kleine vlekjes die wit maar vaak blauwig van kleur zijn. Het staartje is geel en bevat naargelang ouderdom ook enkele vlekjes. Ik heb het genoegen gehad om een school van deze vissen te mogen verzorgen (6 stuks) wat vrij uniek is en wanneer je ze zo samen ziet is het echt een heus schouwspel!
Foto Jean-Paul Vandersteen
De zebrasoma gemmatum komt voor op maar een paar plaatsen. Wil je hem zoeken met duik en snorkel vakantie zal ik je teleur moeten stellen. Je ziet dit visje bijna niet. Het leeft aan het eiland Mauritius en aan een deeltje van Madagaskar. Heel zelden wordt er één aangetroffen aan de oostkust van Afrika maar dat zijn afdwalers. De ouder dieren leven in diepe waters ze paren ondiep maar ver van de kust. De jongen die zoeken ondiepere waters bij de kust om te komen opgroeien. Dit is al een verklaring waarom je ze niet snel zult zien. Het gaat zelfs verder. Als je aan de lokale bevolking vraagt (vissers/ duikinstructeurs) of ze deze vis kennen en of al gezien hebben (met foto) dan kijken ze je verbaast aan omdat ze dat nog nooit gezien hebben.
Het is dus op het eiland zelf ook een zeldzame verschijning. In de maanden februari maart komen de jongen in de lagune maar daar zijn ze dan ook snel weer weg. In deze periode worden er per jaar enkele gevangen (dit verklaard dat je meestal kleine en jonge dieren ziet). Deze gaan meestal naar de enigste groothandel op het eiland (Marks aquarium) die ze enkel wegdoet wanneer de groothandels uit ons land of importeurs een X aantal boxen koopt. De andere vissen zijn er vaak duur en kunnen op andere locaties veel goedkoper (soms aan de helft) worden ingekocht.
Economisch is het dus niet echt verantwoord. Per 20 boxen kan je dan misschien 1 Z. gemmatum verwachten wat het verlies niet kan goedmaken. Vandaar dat deze vissen meestal blijven zitten waar ze thuis horen. De exemplaren die wel binnenkomen (+/- 20 per jaar voor gans de aquariumwereld) die gaan via andere bronnen richting onze landen uit. Nederland heeft in 2005 6 exemplaren bij gekregen wat vrij uniek is. Naast de vangst moeten de diertjes ook naar hier komen. De hoge vliegtuigkosten van Mauritius naar hier doen mee de prijs bepalen van deze vissen. Voordat de groothandel en de winkelier zijn winst eruit heeft gehaald betalen de aquarianen een 600 tot 1000 euro voor deze vis. Plaatselijk betaal je een 100 $. Het is voor de meeste een hoop geld maar je hebt wel iets speciaal in je aquarium rondzwemmen.
Foto Jean-Paul Vandersteen.
In het aquarium is deze vis zoals alle andere zeilvin dokters als het op gedrag aankomt. Hij behoort wel tot de meest bazige en agressiefste van de zeven soorten, maar ze zijn allemaal te combineren met elkaar. Tegen elkander zullen ze imponeer gedrag vertonen en in de begin fase maken ze uit wie de baas is. Wanneer een vis een kans ziet om de macht de grijpen kan die de hiërarchie verstoren en weer een gevecht aangaan. Het blijft meestel met dreigen en staartslag en dat is niet levensbedreigend. Je kan de gemmatums eenvoudig in schoolverband houden maar zorg dan dat je veel exemplaren hebt want als koppel is het een uitgesloten zaak. Ik heb op het laatst een koppel verzorgt en dat is niet lang goed gegaan. Het uitvangen van één in groei achterstaand exemplaar was noodzakelijk (deze is vervolgens in een andere bak verder verzorgt). Noodzakelijk is wel dat deze dieren veel groenvoer krijgen. Meerdere malen voeren per dag in diepvries vorm en droogvoer kan zeker geen kwaad. let wel dat je aquarium dit aankan op je filtersysteem en op je koralen bestand.
Moest u deze vis in het echt kunnen bewonderen geniet ervan! Het worden meer geziene vissen. De groothandels uit onze landen hebben reeds hun contacten opgehelderd bij de vangstations uit het land van herkomst. Er worden nu nieuwe technieken toegepast en men vist op andere gebieden. Zo nu en dan zal u de Z. gemmatum dus meer in de handel tegen komen. Het blijft echter een zeldzame verschijning als we de hoeveelheid vergelijken met bijvoorbeeld het aantal Z.flavescens die alleen al in België rondzwemmen. Moest u één exemplaar kunnen aanschaffen bent u zeker niet miskocht. U heeft er een prachtige aanwinst voor u aquarium bij!