Portaalsite voor de échte zeeaquariaan

Helaas is bij mij de behandeling toch grondig verkeerd gelopen.

Voorzichtigheidshalve heb ik eerst 4 gram Concurat L opgelost en toegevoegd aan mijn 900 liter aquarium. Er kwam meteen reactie en je zag de platwormen plots erg actief worden, doch na enkele minuten waren er weinig die loslieten. Ik oordeelde dat deze dosis te klein was om de dieren te doden en ik heb nogmaals 4 gram Concurat L toegediend. Dit had wel het gewenste resultaat. Na enkele minuten lieten ze los en zweefden vrij rond in het aquarium

Ik heb getracht met een schepnetje zoveel mogelijk dode dieren weg te vangen, doch dit bleek na een kwartiertje onbegonnen werk, er bleven steeds meer dode planaria naar boven komen.

Foto : Germain Leys.

Ik had blijkbaar niet beseft dat ik zoveel planaria had. Nu ze in beweging waren ontdekte ik dat sommige lagere dieren voor 80% vol zaten. Terwijl ik bijvoorbeeld dacht dat enkel de stammen van de Sinularia Brassica aangetast waren (zie foto hierboven) bleken ook de tentakels volledig vol te zitten. Aangezien ze dezelfde kleur hadden heb ik ze niet eerder opgemerkt.

Twee uren na de behandeling begon de Naso literatus (Koekop doktersvis) ademhalingsproblemen te krijgen en een kwartier later viel het eerste slachtoffer tussen mijn vissen. De Cirrhilabrus aurantidorsalis lag dood tussen de koralen. Van de Naso literatus en de Cirrhilabrus aurantidorsalis had ik gezien dat ze rondzwevende planaria hadden opgegeten en weer uitgespuwd.

Na drie uren waren alle buttons dicht gegeaan en de Briareum en de Pachyclavularia violacea (groene sterpoliep) gingen als eersten volledig dicht. De Plerogyra sinuosa, (bubbelkoraal) en de Catalaphylia waren inmiddels volledig dicht gegaan en ik dacht werkelijk dat dit hun einde zou betekenen. Al deze dieren hebben het echter overleefd.

Na vier uren kregen ook de andere vissen het moeilijk en de drie Pseudochromissen die ik had lieten het loodje. Ook de Naso literatus was ondertussen dood.

Zes uur na de behandeling begon het water troebel te worden, waarschijnlijk het gevolg van het vervellen van vrijwel alle lagere dieren.

De volgende morgen vond ik een Amphiprion ocellaris (Driebands anemoonvis) en de Centropyge bispinosa (Gestreepte dwergkeizersvis). Van al de andere vissen was geen spoor meer te bekennen…

Uiteindelijk hebben enkel de twee Synchiropus marmoratus (Rode dwergpitvis), de twee Synchiropus ocellatus (Oogvlek dwergpitvis), de Synchiropus splendidus (Blauwe mandarijn pitvis) en de Stenopus hispidus (Kappersgarnaal) de behandeling overleefd. Ze schenen hoegenaamd geen enkele last te ondervinden.

Na 24 uur kwamen er nog steeds hier en daar sporadisch planaria los. Ondertussen had ik circa 21 dode vissen waarvan ik er gelukkig een 15-tal heb kunnen uitvissen zodat ze het systeem niet al te veel hebben belast.

Nu de Sinularia Brassica volledig verlost was van zijn last heeft deze waarschijnlijk zonnebrand opgelopen van het licht, waarvan hij gedurende geruime tijd verstoken was gebleven. Hij zat immers voor 80% vol met planaria die de slijmhuid sterk had aangetast zodat ze niet meer bestand was tegen de gewone verlichting in het aquarium. Na 24 uur zag hij volledig zwart en heb ik hem moeten verwijderen.

Foto : Germain Leys.

De Sarcophyton Ehrenberghi en vrijwel alle lagere dieren die konden vervellen, deden dit, hetgeen uiteraard een enorme belasting werd voor het eco-systeem in mijn aquarium.

De Heteractis magnifica (Symbiose anemoon) die normaal een doormeter van circa 30 cm heeft trok zich in elkaar tot hoogstens een gebalde vuist. Ze heeft het echter overleefd.

Pas na 36 uur was het water opnieuw helder geworden. De eiwitafschuimer diende om de acht uur geledigd en gezuiverd te worden.

De Discosoma en Ricordea-soorten hebben geen nadeel ondervonden. Ook de borstelwormen en de kokerwormen hadden geen schade opgelopen.

De slangsterren-populatie is wel vrijwel geheel uitgeroeid.

De meeste Acropora-soorten hebben het voorval ook niet overleefd. Ofwel door de plotse nitraat-opstoot door de massale vervellingen en de ontbindende overleden vissen, ofwel door de filtering over actieve kool, die ik tot 200 gram had opgetrokken nadat ik gezien had dat er zoveel gif in het water zat.

Na een week bleek er nog steeds planaria aanwezig te zijn. Nu ik vrijwel geen visbezetting meer had heb ik nog een tweede behandeling gedaan met 16 gram Concurat L en de derde week heb ik nogmaals 18 gram Concurat L ingezet. De enkele tientallen planaria die er toen nog in het systeem aanwezig waren, hadden blijkbaar een resistentie opgebouwd tegen het product, want ze hadden er niet de minste last meer van.

De gevolgen en oorzaken van resistentie bij Levamisol worden besproken op http://www.cbip-vet.be/nl/nlinfos/nlfolia/06FVN3f.pdf

De gevaren van overdosering worden besproken op http://www.cbip-vet.be/nl/nlinfos/nlfolia/05FVN3c.pdf

Over de concentratie van Levamisol in Concurat-L kan je info vinden op http://www.vetpharm.uzh.ch/reloader.htm?tak/old/03000000/00034955.01?inhalt_c.htm

Na de eerste behandeling kreeg ik een opstoot van dinoflagellaten en cyanobacteriën zodat mijn aquarium een troosteloze aanblik kreeg.

De dinoflagellaten heb ik met succes behandeld met AlgenEx van de firma Mrutzek Meeresaquaristik GmbH, voor meer info zie

http://www.shop-meeresaquaristik.de/index.php?cat=c23_Algen----Parasitenbekaempfung.html

De cyanobacterie is voor het grootste deel vanzelf verdwenen.

Na een maand begon het aquarium er terug goed uit te zien en heb ik het opnieuw aangedurfd om enkele vissen in te zetten. Ditmaal ben ik begonnen met (naar ik hoop) planaria-etende lipvissen.

Wat kan de oorzaak zijn van dit débâcle en wat kunnen jullie hiervan leren? Zoals reeds eerder beschreven bestaan er verschillende soorten planaria en waarschijnlijk zal het gifgehalte van soort tot soort verschillen (zoals bijvoorbeeld bij de slangen het geval is). Heeft de Waminoa sp 1 bijvoorbeeld beduidend meer gif dan de soort planaria of de soort retrogemma? Hier is nog weinig onderzoek naar gedaan en hier zullen nog verschillende studies over gedaan moeten worden om zekerheid te hebben.

Hierbij alvast enkele tips:

1) als je Planaria in je aquarium ontdekt, niet wachten tot het een plaag is, dus zo snel mogelijk ingrijpen.

2) hevel zoveel mogelijk planaria weg met een luchtslangetje. Dit is een geduldwerkje, maar elke planaria die je zo kan wegvangen geeft geen gif meer af.

3) een andere manier om planaria te “vangen” is gedurende de nacht een wit bordje, ondertas of soepkommetje onderin het aquarium te plaatsen, met daarop een lichtspot gericht. Aangezien planaria lichtminded zijn zouden ze hierop verzamelen en kan je ze ’s morgens gewoon verwijderen door het bord op te halen. Ik heb het geprobeerd doch de planaria (eigenlijk Waminoa sp 1) die ik had hield zich uitsluitend op de lagere dieren en kon je op deze manier niet vangen.

4) indien je een bestrijding met Concurat L aanvangt, met zo klein mogelijke dosis beginnen (4 gram per 1000 liter) Dit kan je dan na een week herhalen en desnoods meerdere malen. Zo haal je de planaria geleidelijk aan weg zonder ze allemaal ineens te doden. Het is immers niet het product dat schadelijk is voor jouw vissen, maar wel het gif dat ze afscheiden als ze doodgaan.

5) vang eerst zoveel mogelijk vissen met een val en zet ze tijdens de behandeling in een voldoende groot quarantaine-aquarium. Elke vis die je kan apart zetten zal het zeker overleven!

6) de planaria uitscheppen met een schepnet is niet zo eenvoudig. Je riskeert jouw koralen te beschadigen en waarschijnlijk hebben ze hun gif al afgegeven aan het water voor ze beginnen rond te zweven. Je kan ze beter opzuigen met een kloksysteem dat ook gebruikt wordt om de bodem proper te maken. Je kan deze klok vlak boven de meest aangetaste dieren houden zodat je dadelijk de planaria kan opzuigen. Let er echter op dat het water dat je mee opzuigt niet meer terug in het systeem komt, aangezien het gif bevat.

7) behandel zoveel mogelijk lagere dieren die aangetast zijn buiten de bak met een polividon jodium oplossing (zie hoger)

8) als je veel aantasting hebt, begin dan dadelijk na de bestrijding met een maximale actieve-koolfiltering met een sterke doorstroomfilter (maximum 500 milliliter per 100 liter water)

Heb je betere ervaringen of opmerkingen op dit vlak of kan je meer tips geven voor een succesvolle Planaria-bestrijding? Laat het mij dan weten. Tips en reacties op dit artikel kan je plaatsen op het forum. – klik hier – Dit artikel zal dan aangepast worden zodat het steeds waardevoller wordt als leidraad tot een succesvol aquarium

Geraadpleegde literatuur:

a) boeken

Book of coral Propagation Volume One, version 1.0 by Anthony Calfo

Reef Invertebrates by Anthony Calfo & Robert Fenner

b) websites
http://en.wikipedia.org/wiki/Planarium

http://turbellaria.umaine.edu/turbella.php

http://turbellaria.umaine.edu/turb2.php?action=11&code=12805&syn=0

http://www.wetwebmedia.com/flatwrmfaq2.htm

http://www.seaslugforum.net

http://www.ronshimek.com

http://saltcorner.com/sections/zoo/inverts/others/worms/worms.htm

http://tshannon.myweb.uga.edu/Research.htm

http://www.aquatechonline.net/planaria%20bestrijden.htm

http://www.cbip-vet.be

http://www.vetpharm.uzh.ch

Germain Leys