Systematiek:
Klasse: Anthozoa (Bloemdieren)
Onderklasse: Hexacorallia (Zesstralige Koralen)
Orde: Scleractinia (Steenkoralen)
Familie: Faviidae (Hersenkoralen)
Geslachten: Astreosmilia, Australogyra, Barabattoai, Bikinastrea, Caulastrea, Colpophyllia, Cladocora, Cyphastrea, Diploastrea, Diploria, Echinopora, Erythrastrea, Favia, Favites, Goniastrea, Leptastrea, Leptoria, Manicina, Montastraea, Moseleya,
Oulastrea, Oulophyllia, Parasimplastrea, Platygyra, Plesiastrea, Solenastrea.
Kenmerken en gedragingen:
Zoals U kunt zien is de familie der Hersenkoralen of Faviidae zeer uitgebreid. Ze is na de Acropora’s de meest uitgebreide familie der steenkoralen.
De naamgeving van de verschillende Faviidae-soorten is zeer moeilijk, zoniet onmogelijk, zonder het dode skelet te bestuderen.
Sommige soorten laten een poliepenstructuur zien die gemakkelijk aan hersenen doen denken, doch bij vele levende kolonies is dat niet direct het geval.
Sommige soorten kunnen gigantische kolonies van meerdere meters in doormeter opbouwen, zoals Diploastrea heliopora. Daar hersenkoralen redelijk traag groeien, kan men daaruit ook gemakkelijk afleiden dat deze kolonies meerdere honderden, ja misschien wel duizend jaar oud zijn.
Faviidae komen in alle tropische zeeën voor, zowel in de Indische- en Stille Oceaan, de Rode Zee als in de tropische Atlantische Oceaan en de Caraïben.
De typische structuur die hersenkoralen kenmerkt heeft te maken met de groei van de kolonies koraalpoliepen. Bij de meeste steenkoralen delen de koraalpoliepen zich in afzonderlijke poliepjes, die door kalkwanden van elkaar gescheiden zijn.
Echter, bij hersenkoralen blijven de twee poliepen met de mondschijf met elkaar verbonden.
De kalkskeletten van de naast elkaar gelegen koraaldiertjes versmelten daarbij met elkaar. Dit laatste zorgt voor de typische lintvormige structuur van de mondschijf van de hersenkoralen.
De wijze van vergroeiing van de koraalpoliepen kan nog van soort tot soort verschillen. Daarom is het van cruciaal belang voor de exacte naamgeving der verschillende hersenkoraalsoorten dat men het naakte skelet kan onderzoeken.
Vele soorten hebben “vechttentakels” waarmee ze andere koralen en anemonen netelen, met als doel hun plaatsje in het ecosysteem veilig te stellen. Men dient zich hiervan terdege bewust te zijn bij de plaatsing van deze steenkoralen in een rifaquarium.
In het Aquarium:
Hoewel hersenkoralen in goed draaiende aquaria goed te houden zijn en ook goed groeien zijn het toch dieren voor de gevorderde zeeaquariaan.
Ze leven in symbiose met hun zooxanthellen en kunnen wel, doch hoeven niet, rechtstreeks gevoederd te worden.
Hersenkoralen houden van een matige tot sterke stroming, maar verdragen geen directe straling van een circulatiepomp.
De meeste soorten hersenkoralen hebben in ieder geval veel licht nodig, dat moet daarom niet altijd HQI zijn.
Faviidae-soorten die zeker geschikt zijn voor het rifaquarium:
Favites soorten: vb Favites flexuosa, F abdita en F. complanata.
Behoren tot de meest houdbare steenkoralen in een rifaquarium.
Ze leven van plankton en hun zooxanthellen.
Afstand bewaren tot andere lagere dieren wegens vechttentakels.
De grondkleuren zijn gewoonlijk groen tot groenbruin.
Temperatuur tussen 22 en 27 graden Celsius.
Caulastrea soorten: bv Caulastrea furgata (Trompetkoraal)
Regelmatig ingevoerd en gemakkelijk herkenbaar koraal.
Een kleurvariant gekend onder de naam “Candy Cane” is rood met witte strepen.
Plankton en hun zooxanthellen maken de bijzonderste voeding uit.
Groeit snel tot mooie ronde kolonies uit.
Gemiddelde indirecte belichting en middelmatige tot sterke stroming.
Kan gemakkelijk door afbreken van poliepen van de kolonierand vermeerderd worden.
Temperatuur 24 tot 28 º C.
Favia en Favites soorten : vb Favia favus, F. matthaii en F. rotumana en Favites russelli
Foto: Mark Breugelmans.
Foto Hans Peter.(Snah)
Zeer tolerant wat betreft licht- en stromingswaarden.
Grondkleuren zijn groen, grijs en bruin, de poliepen kunnen tweekleurig zijn.
F. favus komt voor in de Rode Zee en langs Samoa tot in Polynesië.
Montastrea soorten: vb Montastrea cavernosa, M. curta en M. valenciennesi
Redelijk gemakkelijk te verzorgen hersenkoralen.
Zeker M. curta is met zijn halfkogelvorm en zijn helgele of heloranje poliepen een lust voor het oog. Heeft korte vechttentakels.
De verschillende Montastrea soorten zijn zeer moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Leptoria soorten: Leptoria phrygia (Hersen- of Labyrinthkoraal.)
Een van de meest intrigerende en prachtige koralen van allemaal.
Deze koralen zijn niet alle dagen verkrijgbaar in de handel en zijn vrij duur.
Leptoria koralen hebben ook lange “vechttentakels” die vooral ’s nachts verschijnen. Ze moeten dan ook op veilige afstand van andere soorten in het aquarium geplaatst worden.
Platygyra soorten: Platygyra lamellina, P. daedalea
Deze koralen lijken zeer sterk op Leptoria soorten en worden veelal onder deze naam aangeboden in de handel. Deze koralen stelen de show door hun valleien in neongroen en purperbruin weefsel. Deze koralen hebben ook sterk netelende vechttentakels, daarom, opgepast in de nabijheid van andere SPS-koralen.
Redelijk harde soorten doch bij stress treedt soms weefselversterf op.
Echinopora soorten: Echinopora lamellosa, E. horrida, E . mammiformis.
Alhoewel ze gewoonlijk verkeerd geïdentificeerd worden, behoren deze koralen wel tot de meest gewilde van de laatste jaren. Ze hebben ook verschillende groeiwijzen zoals takvormig, plaatvormig en korstvormig, en komen voor in de kleuren groen, roze en zelfs hemelsblauw. Zeer geschikt bij andere SPS-koralen.
Oulophyllia soorten: vb Oulophyllia crispa en O. bennettae
Worden dikwijls als Favia soorten verkocht.
Zijn zeer snelgroeiende steenkoralen die ook tot zeer grote kolonies kunnen uitgroeien.
Heeft zeer lange vechttentakels en moet daarom veel plaats hebben in het aquarium. Middelmatige tot sterke stroming en hoge belichtingswaarden.
Vermenigvuldigt zich door afwerpen van kleinen stukjes weefsel.
De echte Oulophyllia soorten worden niet zoveel in de handel aangeboden, ze zijn echter zeer tolerant voor de behandeling in gevangenschap en vormen zeker een aanwinst voor het rifaquarium.
Goniastrea soorten: Goniastrea retiformis, G. pectinata, G. aspera
Worden door veel handelaars in de categorie “Favia” of “Merulina”gedumpt.
Deze koralen komen exclusief als “koepelvormig” voor, en de kleur is meestal lichtroze.
Goniastrea’s behoren tot de meest harde van alle steenkoralen en zijn uitermate geschikt voor de “lange termijn” verzorging.
Australogyra soort: Australogyra zelli
Deze monotypische soort is zeker een buitenbeentje in de familie Faviidae.
Natuurlijk zijn er in de natuur nog meer hersenkoralen voorhanden die voor verzorging in een zeeaquarium in aanmerking komen. De meest in de handel voorkomende soorten werden hier kort belicht.