Enkele weken geleden werden 300 mensen op een paar uur tijd op het strand van Barcelona behandeld nadat ze gestoken waren door een kwal. Elf mensen moesten zelfs naar het ziekenhuis. Kwallen komen steeds vaker voor, zelfs op plaatsen waar ze uiterst zeldzaam zijn. Van Spanje tot New York, van Australië tot Hawai, overal komen de weinig populaire dieren voor. Ze zijn een plaag voor toeristen en vissers. Maar volgens wetenschappers heeft de invasie van de kwallen nog een andere betekenis: het is een kreet om hulp van onze oceanen.
Kakkerlakken van de zee De kwalleninvasie komt er door een combinatie van factoren: vissers vangen de roofdieren die het aantal kwallen onder controle moeten houden, de temperatuur van het zeewater stijgt en de vervuiling rond de kusten neemt toe. Vooral in de Middellandse Zee zijn kwallen de laatste tijd een ernstig probleem. Het is een ramp voor de landen die afhankelijk zijn van toerisme. Maar eigenlijk zijn de problemen op het strand niets vergeleken met de problemen onder water. Het is een teken dat de toestand kritiek is. Kwallen zijn de kakkerlakken van de zee. Ze zijn de ultieme overlevenden in een zwaar beschadigde omgeving.
Stranden sluiten Wereldwijd moesten al een aantal stranden sluiten door de komst van de kwallen. Dat was het geval aan de Franse Côte d'Azur, aan het Australische Great Barrier Reef, en aan de Amerikaanse stranden Waikiki en Virginia Beach. In Australië werden vorig jaar 30.000 patiënten behandeld voor een kwallenbeet, het dubbele van in 2005. In Barcelona gaan boten iedere ochtend op controleren of één van de stranden bedreigd wordt en moet worden gesloten.
Dodelijk Ook vroeger teisterden kwallen toeristische stranden, maar dat beperkte zich tot enkele dagen per jaar. Nu is het haast dagelijkse kost geworden. Kwallen zijn eigenlijk geen agressieve dieren. Ze laten zich meevoeren met de stroming en vuren automatisch hun gif af als ze tegen iets warm stoten, zoals bijvoorbeeld het menselijk lichaam. Het effect van een beet hangt van de soorten af. Sommige kwallen laten een irriterend gevoel achter, anderen geven ons een wonde die pas na weken tot maanden of zelfs jaren herstelt. En de gevaarlijkste kwallen zijn dodelijk bij contact.
Aanpassen De inwoners van Barcelona hebben het niet gemakkelijk om zich aan te passen aan een leven met hun nieuwe buren. De 8-jarige Mirela Gómez kwam onlangs huilend uit het water. Het was haar eerste kwallenbeet en toen ze op de stand van het Rode Kruis behandeld werd, zei ze dat ze nooit nog in de zee zou gaan.
Francisco Antonio Padrós, een 77-jarige visser, vloekt als hij zijn vangst bekijkt. Kwallen hangen aan zijn netten en eigenlijk heeft hij meer kwallen dan gewone vis gevangen. Zijn handen zijn rood en gezwollen. "Op dit moment kan je niet zien of ik handen heb", vertelt hij in de New York Times. "Ze doen pijn en ze jeuken."
Dat pijnlijke gevoel kan nog maanden blijven, hoewel de beten meestal na een week genezen. Dr. Santiago Nogué vertelt dat hij nu twintig mensen behandeld bij wie geen enkele remedie lijkt te werken. De bevolking van Barcelona zal moeten leren om te gaan met de kwallen, want de zee is te belangrijk voor de stad. En elders in de wereld kan men alleen maar hopen dat een gelijkaardige kwalleninvasie uit blijft. (gb)