Portaalsite voor de échte zeeaquariaan

Door Tom Verhoeven

Knoflook is al lang bekend. Al 5000 jaar lang kweken wij knoflook. De Egyptenaren gebruikte het naast voedsel ook bij ceremoniële gelegenheden. Het had in hun ogen een bijzondere kracht. Ook voor de Romeinen en de Grieken was dit het geval. Uit hun beschrijvingen is af te lezen dat knoflook magische eigenschappen zouden hebben. Het heelde slangenbeten en zorgde dat eczeem wegtrok. In de middelleeuwen namen ridders dan weer knoflook mee voor extra krachten en energie. Denk ook eens aan de legende van de vampieren die verjaagd werden met knoflook. In 1858 begon alles duidelijk te worden. Louis Pasteur merkten toen op nadat hij knoflook gebruikte de omringende bacteriën verwoest werden. Nu 2007, is knoflook voorral gekend uit de Italiaanse en oosterse keuken en misschien voor onze aquaria! Hoezo misschien? U komt het te weten in dit artikel.

Wat is knoflook en hoe zit het in elkaar?

De knoflookteentjes die wij kennen zijn afkomstig van de plant Allium sativum. Wat het echt is weten we allemaal wel een beetje. Hoe het in elkaar zit is een ander verhaal. Wie houdt zich nu bezig met het leren van hoe een knoflookteen, meloen of wortel opgebouwd is tijdens het koken of de consumptie? In dit verhaal is het wel belangrijk omdat de samenstelling ons toch interessante informatie geeft met betrekking tot onze vissen vs aquarium. Knoflook bevat een stof aliine (S-allyl-L-cysteïnesulfoxide) die vrijkomt wanneer het celweefsel beschadigd wordt. In deze cellen zit ook het enzym aliinase die in een heel complete cel geen contact maakt met de aliine. Bij het beschadigen van de cel wordt er allicine gevormd (diallythiosulfinaat). Deze allicine is enorm onstabiel en wordt zeer snel omgezet in vele thiosulfinaten of ook wel metabolieten genaamd. Deze laatste zorgen voor de typische knoflookgeur. Als je weet dat je de geur waarneemt tijdens het snijden van de look kan u uitrekenen hoe snel dit proces gaat. 

De allicine is de stof die er voor zorgt dat wij knoflook zijn gaan gebruiken. Theoretisch is het een anti bacterieel middel tegen gram negatieve en gram positieve bacteriën, werkt het tegen schimmelinfecties, en treed het tegen parasieten op.

Hoe het begon

Het verhaal kort uitgelegd; verteld ons dat het toevoegen van knoflook aan het aquarium, vissen met witte stip (Cryptocaryon irritans) kan genezen. Vaak hoor of lees ik dat mensen knoflook toevoegen en positieve dingen zien. Komt dit werkelijk door de knoflook of door iets anders? Hoe het komt waarom wij zoutwater aquarianen knoflook zijn gaan toevoegen leest u nu. Het begon bij de zoetwateraquaristiek. Verschillende wetenschappelijke experimenten zijn uitgevoerd op de witte stip van het zoetwater (Ichthyophthirius multifiliis).

Dit is een heel ander type dan de witte stip die wij kennen in het zeewater. De stip werd afgezonderd van de vissen en in petrischalen behandeld. Verschillende medicijnen werden gebruikt. De eerste was malachietgroen. Dit was zeer effectief. Wetenschappers zijn echter geen voorstander om dit in zeewater te gebruiken omdat het dan een carcinogenen (kankerverwekkend) eigenschap zou hebben. Toch werden hier goede resultaten mee behaald. De tweede stof die gebruikt werd was sodiumpercarbonaat. Als dit opgelost wordt geeft het hydrogene peroxide af wat ook zeer goede resultaten gaf op de stip. Het nadeel hiervan was dat het wellicht ook sterfte bij vissen kon opleveren.

Als derde werd knoflook gebruikt. Een hogere dosering was nodig maar in zoetwater werkte het wel! Op Internet kwamen ervaringen en vaststellingen terecht. We weten nu enkel nog maar wat het doet rechtstreeks bij de stip. Andere experimenten toonde aan dat het ook daadwerkelijk zoetwatervis kon genezen. Naast de stip bleek dat ook worm infecties bezweken wanneer de vissen look hadden geconsumeerd. Het gehele verhaal begon een eigen leven te krijgen via het Internet. Zo ook kwamen er mededelingen van zoutwateraquarianen die na het toedienen van look aan hun aquarium de witte stip van hun vissen zagen verdwijnen. Kelly Jedlicki’s gaf in 1998 een lezing op de WMACP (Westeren Marine Aquarium Conference presentation).

Ze had het over look vs zoutwater vissen. Volgens haar zou het ook zeewatervissen ontdoen van wormen. Toch was het nog steeds niet wetenschappelijk bewezen dat look daadwerkelijk helpt in zeewater zoals dat het wel doet in zoetwater. Ander onderzoek bij grote zeevissen die geïnjecteerd waren met witte stip en waarvan een gedeelte vervolgens een allicine injectie kreeg toonde herstel aan. Men concludeerde dat het immuunsysteem van de vissen versterkte zodat de vis beter kon vechten tegen de bacterie. De dieren kregen wel de allicine ingespoten op de plaats van oorzaak. Iets wat wij niet kunnen doen als hobbyisten. Omdat de allicine vrijwel meteen start met de afbraak nadat we look gesneden hebben, moet het zeer snel terecht komen in het darmkanaal van de vis. Dat is iets wat wel duidelijk is. Als dit gebeurt is, zijn er verschillende meningen over welke reacties er kunnen plaatsnemen. Dit kan zijn

1.   het neutraliseert de stoffen die de stip normaal gebruikt om de vis aan te tasten

2.   het houdt secundaire infecties tegen (immuunsysteem)

3.   zou de stip volledig kunnen beschadigen met de dood als gevolg

4.   zorgt ervoor dat de stip het weefsel van de vis niet meer herkent als zijnde gastheer

Veel veronderstellingen en maar enkele feiten.

Look heeft een helende werking alleen hoe kunnen we deze nu juist toepassen op ons aquarium? Zolang het niet uitbundig wetenschappelijk onderzocht is zullen we nooit het fijne van de echte werking weten. Dat het iets doet is wel zeker door de vele positieve feedback. Een ander feit is de aanwezigheid van andere stoffen in look die positief effect hebben op onze dieren. Het aandeel jodium is enorm goed voor onze vissen. Verder bevat het veel vitaminen en mineralen. Er hangen echter ook enkele andere nadelen aan vast. Het kan de bloedkwaliteit van de vissen aantasten en het toevoegen kan nadelige gevolgen hebben voor Xenia sp..

Dan toch aan de slag

We weten dat de allicine enorm snel afbreekt. Veel mensen knijpen een teentje look uit in de overloop of sump. Waarom zouden we dit doen? Omdat het positief werkt tegen stip? Dat lezen we op het Internet. Het breekt af voor dat het de vissen bereikt heeft en zorgt voor achteruitgang van de mogelijk aanwezige Xenia sp.. Verder heeft de bak een enorme geur naar look. Als we look willen gaan gebruiken zullen we er voor moeten zorgen dat enkele hele cellen in de vis stuk gaan zodat daar vervolgens voldoende allicine geproduceerd wordt en deze de bacteriën en parasieten kan bewerken. Het eerste punt is om altijd verse look te gebruiken. Het droogvoer dat u in de winkel koopt met een etiket ‘bevat look” zijn bijna allemaal waardeloos. De fabrikanten lezen ook mee op Internet en springen in op de hype. Het voer bevat vaak een knoflook geur of vermaalde knoflook. De allicine is echter al lang verdwenen. Er zijn enkele merken die een speciaal bewerkingsproces hebben en wel te gebruiken zijn. Terug naar de verse look. Snij deze zo dicht mogelijk in de buurt van de bak. Dan ben je sneller om de look te voeren! Dat is de manier om look toe te dienen. Verhalen om dit alles te laten intrekken zijn bij deze ook ontkracht. De teentjes die je snijd, snij je met een zo scherp mogelijk mes om snel door heen te look te snijden. Niet te hakken (uit zich meestal in vermalen/ pletten) dit alles doe je in kleine brokjes. De cellen aan de buitenkant zijn beschadigd. In het brokje zitten nog hele cellen. Voer dit meteen aan de vis. De ondertussen vrijgekomen knoflookgeur zal de vissen stimuleren om dit alles sneller tot zich op te nemen. Herhaal dit na een enkele minuten wanneer dit alles op lijkt te zijn. Vissen blijven namelijk eten en de eerste lookbrokjes zitten inmiddels in de maag. In de maag wordt de allicine vaak geneutraliseerd door de lage pH waarde. Door herhalend te voeren verteren ze niet de middelste cellen in het brokje die vervolgens door gestuwd worden naar de darm. Een X hoeveelheid allicine heeft dan toch de darm bereikt en zal zo voor het meeste effect zorgen. Of het werkelijk de vis geneest is een andere zaak. Natuurlijk zal zeker één of andere lezer op het idee gekomen zijn om knoflookolie te gebruiken. Dit is maar gewoon bijgieten in het voer en geen zorgen maken? Nee, deze olie is zo geconcentreerd dat het zeer toxisch is voor onze vissen. Zelf voor onszelf zou de inhoud van een gemiddelde fles fatale gevolgen kunnen hebben. Als laatste wil ik hier nog vertellen dat je het zeker niet preventief moet gaan toevoegen. Ook dit hoor ik regelmatig. Het preventief toevoegen van knoflookvoer kan de darmen blijvende schade opleveren. Beter voorkomen dus als genezen.

Besluit

Knoflook, dat het medicinale eigenschappen heeft staat buiten kluif! Of het nu werkelijk het wondermiddel is in ons zoutwateraquarium? Dat weten we nog lang niet. Je kunt het proberen wanneer je witte stip hebt . Helpt het dan mag je blij zijn dat je vis een gezond leven tegemoet gaat. Daarnaast profiteert u ook van de andere aanwezige stoffen in knoflook die ook positief zijn voor u vis zoals calcium, kalium, etc. Natuurlijk is ook witte stip beter te voorkomen als te genezen. Het nut van quarantaine bakken wordt toch vaak onderschat. Ook het kopen bij een betrouwbare handelaar kan wonderen doen. Voer bij de aanschaf van een nieuwe bewoner in ieder geval rijkelijker als anders en hopelijk mag u nooit ervaring opdoen met witte stip en knoflook buiten de gerechten die je zelf consumeert natuurlijk, smakelijk!

Noot van de redactie:

Knoflook voor de gezondheid van de mens:

Aan knoflook worden verschillende gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven. Een cholesterolverlagende werking en bloeddrukverlagende werking heeft enige wetenschappelijke onderbouwing, voor andere geclaimde eigenschappen (zoals werking tegen verkoudheid en kanker) is geen afdoende bewijs.
Onderzoeken 'in vitro' en bij ratten en konijnen geven duidelijke aanwijzingen dat knoflook de afzetting van plaque op de vaatwanden voorkomt, maar ook de bloedstolling vermindert. Het lijkt daarom verstandig het niet in grote hoeveelheden in te nemen met geneesmiddelen die bloedstolling verminderen of in de week voor een operatie of een bevalling.
Verschillende gerandomiseerde onderzoeken met controlegroep (RCTs) wijzen uit dat knoflook de bloeddruk verlaagt in mensen met een verhoogde bloeddruk. Een mogelijk mechanisme hiervoor zijn de zwavelverbindingen in knoflook: deze worden in het lichaam omgezet in diwaterstofsulfide, een stof die dient als boodschapperstof voor vaatverwijding.
Er zijn sterke aanwijzingen dat knoflook het cholesterolgehalte in het bloed verlaagt bij patiënten met hypercholesterolemie, maar enkele recentere onderzoeken laten geen effect zien.
Plaatselijke toepassing kan brandwonden veroorzaken: in de literatuur zijn enkele gevallen gerapporteerd.
Knoflook (vooral verse) is giftig voor honden en (vooral) katten.
Mensen die overgevoelig zijn voor sulfiet kunnen lichamelijke klachten ondervinden door het nuttigen van knoflookproducten.
In Rusland wordt knoflook ook wel 'penicilline voor de armen' genoemd.
Knoflook wordt ook gebruikt als afrodisiacum