Portaalsite voor de échte zeeaquariaan

Ergens ver weg in een tropische zee ligt er een zandbed zo wit dat het bijna pijn doet aan onze ogen om er naar te kijken. De bodem bestaat er uit sedimentatie dat enkel nog bestaat uit kalkdeeltjes, afgebroken koraalfragmenten en zo meer. Welke voordelen bied zo een witte bodem ons nu? en hoe verkrijgen we zo een wit tapijt in onze bak.

Soorten zand

In onze aquaria kennen we tegenwoordig twee types zand.
Het gaat beide om koraalzand. De splitsing is vrij eenvoudig, we hebben levend koraalzand en dood koraalzand.

Beide soorten zijn er en vele korrelmaten.

De dode varianten komen van stranden waar dit materiaal aanspoelt. De industrie zeeft deze aangespoelde kalkdeeltjes totdat deze gesorteerd zijn op maat. Op het verzamelstrand spoelt echter nog meer aan. Zo zal je in dood koraalzand ook schelpjes vinden en andere (ongewenste) stoffen. Als test zijnde moet je eens met een algenmagneet over het koraalzand gaan. Je zal zien dat het ook metalen bevat. Wanneer we een goede kwaliteit kopen wordt alles enkele keren gespoeld en gewassen. Bij het kopen let dan goed op de kwaliteit.

Het andere type zand dat we kunnen kopen is levend zand. Dit type is nu enkele jaren aan een opkomst bezig. Het gaat om zand dat uit de zee zou geschept worden en in stikstof bewaard wordt om het zo te vervoeren naar onze systemen. In dit zand zouden alle bacteriën zitten en daarnaast een, goede huishouding aan sporen elementen. Dit alles is vrij gecommercialiseerd. Het grote pluspunt wat mij opviel bij gebruik was de witheid van het zand. " Het wit houden vs. voordelen"

 

Een "levend zand" bodem. Foto : Erik Paumen.

Welke voordelen heeft een mooie witte zand laag nu?

naast de optische schoonheid werkt een witte bodem ook als een soort reflector. De lichtstralen die wij onze bak insturen langs boven af worden door de lichte zandbodem gereflecteerd en terug naar boven gekaatst. Het licht wordt dus nog meer verspreid maar bereikt nu ook de onderkant van de koralen en van sommige stenen. Gevoelige koralen zoals Acropora, Poccilopora, Seriatopora worden al snel bruin of wit (soort bleechiing) aan de onderkant daar deze delen geen lichtbestraling ontvangen.
Onze systemen die meestal weinig tot geen dierlijk en plantaardig voedsel bevatten voor deze dieren zorgen dat de koraaldelen die niet belicht worden niet bijgevoegd worden. Het gevolg is dat deze delen vaak afsterven. Je ziet dit vooral bij Poccilopora etc. wanneer we nu een witte bodem hebben en onze lichtstralen doorheen de bak gereflecteerd worden krijgen de onderste delen van de koralen ook weer een beetje licht met als gevolg dat deze niet afsterven of bruin worden. Een ander voordeel is dat de kleuren van de vissen en koralen mooier zullen gaan overkomen. esthetisch gezien zullen de kleuren van een gele dokter mooier uitkomen op een spierwitte bodem dan op een geel bruine bodem half begroeit met kalkalgen.

"Hoe houden we nu onze bodem wit?"

Dit is de grote vraag. Het wit houden van onze bodem is niet zo moeilijk. Er zijn tal van hulpmiddelen die we kunnen gebruiken. De mooiste is natuurlijk de biologische een andere maar zeker efficiënte is de mechanische.

• De bodem schoon houden door elke week deze te doorwoelen met de handen kan zeker geen kwaad. Zorg wel dat dit wekelijks gebeurd. Wanneer we dit enkele malen zullen overslaan zullen er schadelijke stoffen gaan vormen die dan vrij zullen komen.
• Nog beter is om tijdens de verversing afval uit de bodem mee op te zuigen door middel van een hevelklok die eventueel voorzien is van een zeef. Moest je afhevelen doormiddel van een slang kan je met je vingers doorheen de bodem woelen en met de slang enkele cm boven de bodem eroverheen gaan.
• Om de 1 a 2 aantal maanden is het zelfs raadzaam als je een dunne bodem hebt deze te vervangen. Zo haal je eventuele gebonden stoffen weg net zoals organische sedimentatie. Het is eenvoudig door gewoon tijdens de verversing de bodem mee af te zeven.

Een bodem krijg je nooit meer zo wit dan in het begin.

Een andere manier is de biologische. We bedoelen hiermee het inzetten van allerlei dierlijke organismen. Deze helpen je de bodem wit te houden. Een kleine opsomming: zandhappers, lipvissen, strombus slakken(Strombus luhuanus), zandzevende zeesterren (Archaster angulatus). Etc.
Er zijn er vast nog maar deze worden regelmatig in de handel aangeboden en zijn ook efficiënt.
Zandhappers zijn de hele dag in de weer om het zand te zeven en de mogelijke voedsel deeltjes uit te zeven. Let wel dat je een groot genoeg opp. Hebt voor deze dieren want wanneer ze niet te zeven hebben zullen ze snel sterven aan voedseltekort mits je ze niet bijvoert. Deze vissen zijn met een niet al te dikke laag tevreden en zijn een mooie aanwinst voor je aquarium. Vooral de Vallencienea puellaris is een goed houdbare werker. Een andere vis is de lipvis. Deze vissen hebben vaak de gewoonte om 's nachts in het zand te duiken om daar te overnachten. Dit is een verdedigings strategie tegen mogelijke predators. Wanneer je een niet al te groot zandbed hebt volstaat een zo'n lipvis om elke avond dit gehele bed te doorwoelen tot hij zijn rustplaats heeft gevonden. Let er wel op dat het zandbed dan dik genoeg moet zijn om te voorkomen dat de lipvis zich dood zwemt tegen de glazen bodem.
Een soort die vaak in de handel te vinden is, is de diamant lipvis (Macropharyngodon bipartitus). Een minpunt is dat deze niet de makkelijkst houdbare vis is en deze bijgevoerd zal moeten worden.

 

Synchiropus splendidus (Blauwe mandarijn pitvis) en Macropharyngodon bipartitus beide foto's van Luc Loyen.

We hebben naast de vissen ook enkele ongewervelde. De strombus slakken zijn de laatste jaren ook komen opwaaien in de handel en worden tegenwoordig massaal ingevoerd. Daar ze zo goed als onbekend in de handel zijn was te zien aan de inbeslagname in 2005. 1000 de slakken werden in beslag genomen terwijl deze gewoon legaal gehouden en geïmporteerd mochten worden. Deze slakjes kruipen doorheen het zand en woelen door middel van hun puntvormig slakken huis en slurf het zand door. Deze relatief kleine slakken zijn zeer efficiënt maar je hebt er meerdere nodig om een middelmatig zandbed proper te houden.

Een andere ongewervelde is een lid van de familie van de zeesterren. Namelijk de zandzevende zeesterren. Deze grijs beige sterren die relatief goedkoop in aanschaf zijn leven in het zandbed. Ze wanen zich een weg doorheen het zand (met aangepaste uitsteeksels aan de poten) op zoek naar voedsel. Door hun verplaatsing woelen ze het zandbed door elkaar. Wanneer je een dik zandbed hebt en dit in de onderste lagen gebeurd heeft het natuurlijk geen effect op de witte bodem. Een dun laagje van enkele cm volstaat om deze dieren de bodem wit te houden. Voer deze zeesterren wel bij daar ze snel een voedseltekort hebben in onze bak.

Nu we enkele dieren besproken hebben merken we op dat ze allemaal voornamelijk de bodem door elkaar woelen. Hoe wordt deze dan wit? Door het doorheen halen van de koraalfragmentjes schuren deze tegen elkaar zodat de vuile partikels loskomen . ook door het woelen komt dertritus vrij. Nu is een goede stroming belangrijk daar deze vuildeeltjes niet zomaar verdwijnen. Wanneer we een goede stroming hebben komen deze deeltjes in onze eiwitafschuimer terecht of onze voorfilter. Wanneer we een te lage stroming hebben komen ze al snel weer terecht in de bodem of achter de decoratie. Wanneer we onze bodem dus wit houden zal dit ook een goede invloed zijn op onze water kwaliteit.

"Besluit": Hoe houden we onze bodem nu wit?
Het beste gebruik je meerdere methodes. Door zelf wekelijks met de vingertoppen de bodem te doorwoelen en doormiddel van helpers die geschikt zijn voor jouw bak. Laat je niet blind kijken op de soorten die nu zijn weergegeven want er zijn er veel meer.

Tom verhoeven